De werkelijkheid hangt aan elkaar van leugens

Een van de mooiste boeken van vorig jaar was Vurige tong van Ann De Craemer, een Vlaamse auteur die een boek vol knetterende zinnen schreef over het dorp van haar jeugd, Tielt. In mijn recensie van dat boek sprak ik de hoop uit dat ze een roman zou schrijven. De seingever begon De Craemer als een roman. De man die zij ter voorbereiding op de roman had gesproken werd een fictief personage.

Maar toen de eerste versie van mijn roman klaar was, had ik een dode vogel in mijn handen. Ik kende de man niet meer die ik in het echte leven van dichtbij had gezien en gesproken. (…) Ik sloopte daarom tot op de fundamenten het huis dat ik had gebouwd en begon opnieuw.

De seingever is nu een vorm van hogere literaire journalistiek geworden. De Craemer gebruikt niet langer een fictieve hoofdpersoon, maar ze gebruikt wel degelijk alle literaire technieken om de oude man die tijdens een wielerwedstrijd enkele malen de goede richting moet aanwijzen te portretteren. We volgen in korte hoofdstukken een dag in het leven van deze seingever die genoemd is naar zijn functie. Door hem te anonimiseren wordt hij groter dan hijzelf, staat hij voor al die oude mannetjes die op hun post staan tijdens wielerronden. Daarnaast vertelt De Craemer een persoonlijk verhaal van juist deze ene man, naarmate je vordert in het boek krijg je meer deernis met hem.

Als jonge man is de seingever nog als veel andere Vlaamse jongemannen die ervan dromen ooit wielrenner te worden. De seingever heeft grote dromen over zijn wielercarrière, maar de armoede thuis en uiteindelijk ook zijn gebrek aan talent zorgen ervoor dat het bij dromen blijft. De opgeklopte verslagen in de kranten zijn een schamele vervanging voor de werkelijkheid.

De Craemer heeft zich goed gedocumenteerd in de geschiedenis van de wielerpers en dan vooral van hoofdredacteur Karel Van Wijnendaele die in de Sportwereld heroïsche verslagen koppelt aan een ongezond Vlaams nationalisme. Op een leugentje meer of minder werd niet gekeken. De journalistiek spiegelt daarmee de wielerwereld die ook van leugens aan elkaar hangt, want wat er vandaag allemaal over doping naar buiten komt is een vertelling van alle tijden. Wielrenners en hun soigneurs bedrogen ook een eeuw geleden al de toeschouwers en de journalistiek had baat bij grote wielerronden (vaak door de kranten zelf gesponsord) en hielden het sprookje in stand.

Als de seingever een zoon krijgt, gaan de dromen over van vader op zoon. Tot de zoon ook in de wereld van de leugen verzeild raakt. En dan gaat het mis. Het is razend knap hoe De Craemer in het leven van één man heel Vlaanderen kan schilderen en ons ondanks alles toch nog van de wielersport kan laten genieten. We zien reikhalzend uit naar het volgende boek: roman of niet, dat maakt niet uit.

Coen Peppelenbos

Ann De Craemer – De seingever. De Bezige Bij Antwerpen. 224 blz. € 19,95.