Vergeten is soms beter

Je merkt steeds vaker dat de mensen om je heen dingen vergeten. Geen kleine dingen, maar belangrijke. Je buren kunnen zich een vrouw die kortgeleden nog onder hen was niet meer herinneren. Je vrouw verklaart je voor gek, denkt dat je fantaseert. Wat doe je dan?

Wanneer zijn omgeving steeds meer in een mist van vergeetachtigheid lijkt weg te zakken besluit de bejaarde Axl om samen met zijn vrouw Beatrice op reis te gaan. Ze gaan op zoek naar hun zoon, maar ze weten eigenlijk niet precies waar hij woont, of waarom hij niet bij hen is. Reizend door het oude Engeland ondergaan ze vele beproevingen. Ze ontmoeten aardige en dappere mensen, maar ook agressieve kobolden en trollen. Overal om hen heen zijn duistere krachten aanwezig en het lijkt een godswonder dat ze überhaupt tot dan toe hebben kunnen overleven in de kwaadaardige tijd waarin ze leven.

Het verhaal wordt steeds mysterieuzer wanneer ze merken dat de vergeetachtigheid niet alleen in hun eigen dorp heerst, maar in het hele land. Soldaten die hen wantrouwend bejegenen zijn dat een paar minuten later vergeten en helpen hen vriendelijk verder. Ze horen naargeestige verhalen van ongelukkige echtelieden, die hun liefde aan elkaar moesten bewijzen door hun mooiste gezamenlijke herinneringen aan een veerman te vertellen. Lukte hen dat niet, dan zette de veerman één van de twee over en zagen ze elkaar nooit meer. Door de heersende vergeetachtigheid waren zodoende honderden stelletjes voor eeuwig bruut van elkaar gescheiden. ishirguro1

Axl en Beatrice worden hierdoor steeds banger. Het enige waar ze zeker van zijn is hun nooit aflatende liefde voor elkaar, maar eigenlijk kunnen ze zich maar weinig uit hun verleden herinneren. Af en toe komt er een flinterdunne herinnering boven van wat ze elkaar in het verleden hebben aangedaan. Langzaamaan beginnen ze eraan te twijfelen of ze hun herinneringen nog wel terug willen.

Vergeten reus is Ishiguro’s eerste boek sinds tien jaar. Fans van zijn eerdere werk zullen misschien verrast zijn door de vele fantasy-elementen. Vergeten reus balanceert tussen een fantasyverhaal, een liefdesroman en een filosofische zoektocht. Ishiguro verbindt de genres vakkundig met elkaar, waardoor er qua sfeer een geheel uniek boek is ontstaan.

Vergeten reus is een verrassend en meeslepend boek dat de lezer uitnodigt verder te mijmeren over thema’s als herinnering, liefde, wraak en oorlog. Het enige minpunt aan dit bijzondere boek is dat de relatie van het oudere echtpaar regelmatig nogal op de zenuwen werkt. Constant maken ze zich zorgen over elkanders welzijn en gedragen ze zich gedienstig naar elkaar toe. In bijkans elke zin die Axl naar zijn echtgenote uitspreekt noemt hij haar ‘lieve’:

Beloof me, lieve, dat je niet zult vergeten wat je in je hart op dit moment voor mij voelt. Want wat hebben we aan herinneringen die uit de mist terugkeren als ze ons alleen maar uit elkaar drijven? Beloof je me dat, lieve?

Het is haast een opluchting wanneer je als lezer merkt dat dit een gevolg is van de vergeetachtigheid, en dat ze zich waarschijnlijk een stuk minder voorkomend naar elkaar toe zouden gedragen wanneer ze hun herinneringen nog hadden.

Djuna ter Beke

Kazuo Ishiguro – Vergeten reus. Vertaald door Bartho Kriek. Atlas Contact, Amsterdam/Antwerpen. 368 blz. € 24,99.