Portret van een huwelijk

Wanneer gaat het mis? Al vanaf de eerste pagina’s van Lauren Groffs ingenieuze en intelligente roman Fates and Furies hangt die vraag in de lucht. Het korte openingshoofdstuk over de pasgetrouwde Lotto en Mathilde zijn zo Hollywoodromantisch, zo aangedikt dat het wel mis moet gaan. Dit moet wel een prelude zijn op een dramatisch huwelijk; dit geluk kan niet anders dan tijdelijk zijn. De vraag is niet of het mis gaat, maar wanneer.

De roman bestaat uit twee delen: ‘Fates’ en ‘Furies’. Het eerste deel is geschreven vanuit het perspectief van Lancelot (‘Lotto’) en het tweede deel vanuit zijn vrouw Mathilde. Lotto verloor op jonge leeftijd zijn vader, werd als tiener na een problematische periode naar een kostschool gestuurd en was een populaire jongen op de universiteit waar hij met succes acteerde in toneelstukken. Hij verslindt vrouwen zoals een verstokte roker sigaretten. Dan ontmoet hij op een feestje Mathilde. Een paar weken later zijn ze, allebei begin twintig, getrouwd. Als Lotto het verhaal vertelt over hun ontmoeting, dat hij op dat feestje naar haar toeliep en haar toeschreeuwde ‘Marry me!’ vertelt hij dat Mathilde antwoordde met: ‘Sure.’ Door het huwelijk stopt zijn moeder de toelage en hij verliest het uitzicht op de miljoenen die zijn steenrijke vader hem naliet. Lotto mislukt als acteur, maar op een nacht schrijft hij een toneelstuk en dat is de geboorte van een succesvolle carrière als toneelschrijver.

Fates and Furies

De spanning van dit huwelijksportret zit in de subtiele hints die Groff steeds geeft. De stijl is lucide en tegelijk gereserveerd en intiem. Onder de oppervlakte borrelt het en het is wachten op de uitbarsting. En die lijkt aanstaande als hij denkt over zijn mislukte acteercarrière.

He brought nothing to their marriage, only disappointment and dirty laundry.

Die avond zit hij ‘drunk, lonely, stewing in his failure.’ Hij heeft net gezegd dat ze minder seks hebben dan vroeger en dat de ontembare passie van het begin is verdwenen. Maar dan schrijft hij diezelfde nacht een volgens haar briljant toneelstuk. En voor even lijkt het huwelijk gered, want alles wat hij schrijft, schrijft hij eerst voor haar. Zij is voor hem een heilige. Hij begint steeds vaker over kinderen, maar zij houdt telkens de boot af. Dit kan niet goed gaan, maar ze blijven bij elkaar. Van een echtscheiding is geen sprake.

‘A question of vision.’ Dat is het en dat wordt duidelijk in het tweede deel. De subtiele hints uit het eerste deel en het schijnbaar oppervlakkige karakter van het eerste deel worden verklaard in het schitterende tweede deel van de roman dat wordt verteld vanuit het perspectief van Mathilde. Ze blijkt eerder een pragmatische poppenspeler binnen het huwelijk te zijn dan de heilige waarvoor Lotto haar aanzag.

He knew her; the things he didn’t know about her would sink an ocean liner; he knew her. “We’re lonely down here,” he said. “It’s true. But we’re not alone.”

Zij heeft geen GTST-achtige geheimen die het geheel melodramatisch maken, maar zij was niet de persoon die hij telkens dacht te zien, of graag wilde zien. Het is het verhaal van ‘the unbridgeable gap between the Mathilde she was en the Mathilde he had seen her to be. A question, in the end, of vision.’ Aan het einde van de roman vat de verteller in een prachtige terzijde het doel en idee van de roman samen:

The lives of others come together in fragments. A light shining off a separate story can illuminate what had remained dark. Brains are miraculous; humans storytelling creatures. The shards draw themselves together and make something whole.

Het gaat uiteindelijk mis, maar de uitbarsting is geen scheiding, maar de vernietiging van het beeld van het huwelijk dat in het eerste deel werd voorgeschoteld en in het tweede deel langzaam wordt ontmanteld. Door te trouwen zijn ze niet meer alleen, maar wel eenzaam. Dat laatste is een kwestie van vision.

Koen Schouwenburg

Lauren Groff – Fates and Furies. New York: Riverhead, 390 blz. € 25,99.

De vertaling verschijnt in december 2015 bij Hollands Diep.