De kleine lettertjes

Er zijn schrijvers die graag buiten de tekst treden, die het hele boek gebruiken, ook plaatsen die daarvoor eigenlijk niet zijn bedoeld; het colofon bijvoorbeeld, of de Franse titelpagina (dat is pagina 1).

Astère Michel Dhondt is zo’n schrijver. Op de Franse titelpagina van De koning en de koningin van Sikkim in de Haarlemmerhouttuinen (De Bezige Bij, Amsterdam 1971) staat de tekst:

Samkalden

Marijnen

Thomassen

Sinbad de Zeerover (De Bezige Bij, Amsterdam 1973) heeft als Franse titel

Wol

Sprankje natuurlijke schoonheid

in een vervuilende wereld

en pagina 1 van De Vruchten van het veld (De Bezige Bij, Amsterdam 1977) bevat de tekst

Arbeid. Deugdzaamheid.

In het colofon van bijna al Dhondts boeken staat een aanwijzing die ik bij geen andere auteur heb aangetroffen: ‘Eventuele citaten moeten minstens zeven opeenvolgende regels zijn’ of ‘Citaten moeten uit één volledige brief bestaan’. Deze regels zijn niet opgesteld omdat Astère Michel Dhondt zeer ijdel is en graag lange citaten van zichzelf ziet, maar houden verband met de inhoud van zijn werk: Dhondt is pedofiel en schrijft daar vrijelijk over – de in het colofon opgenomen bijzondere overnamevoorwaarde moet de schrijver beschermen tegen hapsnap citeren door eventuele kwaadwillenden. Dhondt heeft trouwens sinds 1990 niet meer gepubliceerd, naar eigen zeggen omdat de sociale acceptatie van pedofielen sterk is afgenomen – om het zacht uit drukken.

Een andere schrijver die graag gebruik maakt van het hele boek, is Heere Heeresma. Hij heeft een bijzondere verhouding met de letter genaamd ‘Van Dijck’ zo valt op te maken uit de lezing van verschillende colofons:
Geef die mok eens door, Jet! (Villa, Weesp 1984 [9de druk]) werd ‘gezet uit de voorname van Dijck-voordrachtletter’; Han de Wit gaat in ontwikkelingshulp (de Prom, Baarn 1987 [15de druk]) ‘herdrukt in de heldere Van Dijck-voorleesletter’; Zwaarmoedige verhalen voor bij de centrale verwarming (Erven Thomas Rap, Baarn 1979 [9de druk]) ‘gezet uit de eerlijke van Dijck-voorleesletter’; en Een dagje naar het strand (Erven Thomas Rap, Amsterdam 1977 [12de druk]) ‘uit de betrouwbare van Dijck’.
Op de titelpagina van meerdere bij de Prom verschenen boeken – behalve om Han de Wit etc. gaat het hier ook om Hallo mopperkont! Dag Bets… (Baarn 1988) – staat vermeld als uitgever:

de Prom

achter het station

van Baarn

Han de Wit bevat tevens de volgende drukgeschiedenis (p. 2):

1e druk april 1972

2e druk juli 1972

3e druk november 1972 (De jubileum-uitgave)

4e druk september 1973 (Middag-editie)

5e druk mei 1974 (Komkommer-editie)

6e druk december 1974 (Dames- en heren-editie)

7e druk november 1975 (Stad- en land-editie)

8e druk december 1976 (Bonbon-editie)

9e druk februari 1978 (Geheel herzien-editie)

10e druk december 1978 (Huzaren-editie)

11e druk december 1979 (Theetuin-editie)

12e druk april 1982 (Crisis-editie)

14e druk september 1985 (Sociale Dienst-editie)

15e druk januari 1987 (Steil Omhoogh-editie)

Het ontbreken van de 13e druk is niet te wijten aan slordig overtypwerk mijnerzijds.

Karel ten Haaf