Weer een Siciliaans drama

Een negenjarige jongen uit Palermo, een oom die hem leert boksen en een opa die over de oorlog vertelt terwijl op de achtergrond het geweld van de maffia losbarst. En passant redt de jongen een meisje en wordt hij ook nog verliefd op haar. Het had een mooi verhaal kunnen worden. Maar Zo ook op aarde mist elke subtiliteit om het een ontroerende, mooie of goede roman te kunnen noemen. Het cliché van Siciliaanse macho als homofoob, vrouwenversierder en racist wordt helemaal uitgebuit. Dat levert nauwelijks komische of echt gruwelijke passages op.

Zijn opa, zijn vader en zijn oom waren legendarische en onverslaanbare boksers. Geen van de drie is landskampioen geworden en nu is alle hoop gevestigd op Davidù. In lenig proza, maar ook met vele gemakzuchtige passages laveert Davide Enia tussen het heden en verleden van de mannen.

Opa, een kok die leert boksen in Noord Afrika tijdens de Tweede Wereldoorlog en gruwelijke martelingen meemaakt, oom die ook in The Sopranos niet zou misstaan en de vader die Davidù nooit heeft gekend. De roman verweeft de verhalen (soms om de alinea) maar het effect is dat het een maniertje wordt. In het laatste deel worden een bombardement en de bokswedstrijd voor het landskampioenschap van oom en Davidù kort om en om beschreven. Het levert hier alleen een versplinterd verhaal op.

Zo ook op aarde is snel geschreven; er zit veel vaart in het verhaal en je zou er zo een film van kunnen maken, maar het verhaal leunt teveel op die vaart alleen. Het wil vooral niet saai zijn – er moet steeds iets gebeuren want stel dat de lezer afhaakt. Op de achterflap staat: ‘in een virtuoze stijl die varieert van rauw tot gevoelig, van humoristisch tot gepassioneerd vertelt Davide Enia het onvergetelijke verhaal van Davidù (…)’.

De snelle afwisseling van verhaallijnen is niet virtuoos maar een kunstje van een schrijver die virtuoos zou willen zijn, maar eigenlijk maar één register tot zijn beschikking heeft. De vaart waarmee de verhalen over de oorlog van opa worden afgewisseld met de eindeloze hoeveelheid scènes waarin oom, opa, vader of Davidù aan het boksen zijn, geeft de roman een dwangmatige ambiance. Bij vlagen kan je je voorstellen hoe het moet zijn om niet geraakt te willen worden door de tegenstander maar echt spannend word het nooit. Het is een voorspelbare en onevenwichtige roman. Wat beklijft, is dat boksen op Sicilië best intensief kan zijn.

Rieuwert Krol

Davide Enia – Zo ook op aarde. De Bezige Bij, Amsterdam. 334 blz. € 18,90.