De iconografie van de ruimtehelm

BW2014 30 2 omslag.inddHet nieuwste nummer van De Boekenwereld is gewijd aan het thema populair drukwerk. Zoals je van dit gespecialiseerde tijdschrift mag verwachten wordt het breed uitgewerkt. Het blad sluit daarbij aan bij de expositie ‘Sterke Verhalen‘ die deze zomer te zien is bij de Bijzonder Collecties van de Universiteit van Amsterdam.

Vroeger, toen mensen (ook al) liever naar plaatjes keken, waren zogenaamde centsprenten bijzonder populair. Het waren vaak sensationele verhalen, die in een aantal plaatjes met een korte tekst, hoge oplagen haalden. In De Boekenwereld zijn een aantal prachtige voorbeelden te vinden, waaronder eentje over de schurk Cartouche, die natuurlijk op het schavot belandt. Ook volksverhalen worden tot de populaire cultuur gerekend. Een artikel over een Friese verzamelaar van dit soort verhalen geeft een onthullend inzicht in de wijze waarop het Meertens-instituut te werk ging. Het thema wordt nog breder aangepakt: er is een artikel over pin-ups en een over de manier waarop de ruimtehelm in de loop van de tijd is verbeeld. Verder een stuk over verstripte romans en de opkomst van de sensatieromans in de negentiende eeuw. Naarmate het nummer vordert begint de compleetheid waarmee het thema is benaderd wel wat te vermoeien. Gelukkig zijn er de vaste rubrieken over de worstelingen van een bibliograaf of de bezetenheid van een verzamelaar. Dit soort stukken over de bijzondere karaktereigenschappen van boekenliefhebber zouden wel een wat groter deel van het blad mogen vullen. Boeiend is het tweede deel van een serie artikelen over de in de tijd tijd opgeloste communistische uitgeverij Pegasus. Dit stuk laat maar weer eens zien hoe de wereld veranderd is.

Doeke Sijens

De boekenwereld, jaargang 30, nummer 2. Abonnement € 39,95 per jaar, los nummer € 12,50.