Over de waarden van de tijd

Het heeft iets heel geruststellend dat er af en toe nog gewoon een papieren literair tijdschrift door de brievenbus valt. Alsof de tijden toch niet radicaal veranderd zijn.

Hollands Maandblad bestaat 55 jaar en verschijnt nog steeds in de oude vertrouwde formule: een paar gedichten, een paar essays en wat literair proza tot er weer 50 bladzijden vol zijn. Volgens de onverschrokken redacteur Bastiaan Bommeljé is Hollands Maandblad te oud om nog veelbelovend en te jong om al eerbiedwaardig te zijn. In zijn redactioneel refereert hij vanzelfsprekend aan K.L. Poll, die schreef dat Hollands Maandblad vaker zou verwijzen ‘naar een goed humeur dan naar een slecht.’ Bommeljé stelt dan ook vast dat het blad in de afgelopen jaren ‘een grappige cocktail’ heeft gebracht van ‘globalisering en provincialisering.’

Het blad opent met een artikel waarin Ernest Hemingway en Jan van Mersbergen met elkaar worden vergeleken, bepaald een heroïsch ondernemen waarvan de uitkomst zoals verwacht mag worden nogal discutabel is. Zeer gedegen is een lang essay van J.J.A. Mooij over de waarden van de tijd, waarbij zowel Poot als Van Deyssel als Thomas Mann de revue passeren. Tussen deze twee beide artikelen treft de lezer gedichten van behoorlijke kwaliteit aan van Jasper Mikkers, Emma Burns, Branko Van, Vicky Francken en Tina van Baren.

Zeer bijzonder is het ‘Scheepsjournaal 1948’ van L.Th. Lehmann, dat hij bijhield toen hij per schip van Antwerpen naar Livorno voer. Het bevat prachtig proza, meer het verslag van een serie gemoedstoestanden dan een reisverhaal. Het wemelt van geheimzinnige zinnen als: ‘Maak een Leporello lijst en herinner me Cilla. ’s Middags slaap ik.’ Ook mooi: ‘Ben blij dat we Cavalaire bij nacht passeren, zou groen van afgunst worden als ik het zag.’

Het andere proza in dit nummer, bijvoorbeeld van Antoine de Kom en Roman Helinski, steekt hier nogal bleekjes bij af, hoewel het beslist niet saai is.

Doeke Sijens

Hollands Maandblad, jaargang 56, nummer 798, mei 2014. Jaarabonnement €70,00, losse nummers € 6,95.