Nonnen terroriseren

John Banville is voor zijn literaire werk met de grootste lof overladen. Met The sea won hij bijvoorbeeld in 2005 de Booker Prize. Maar om de een of andere reden laat hij het serieuze werk tegenwoordig links en produceert hij alleen nog maar policiers. Dit jaar publiceerde hij zijn zevende detective over de patholoog Quirke, die in de jaren vijftig in Dublin misdaden oplost in samenwerking met de inspecteur van politie Hackett. Deze boeken zijn zo populair dat de BBC er een tv-serie op heeft gebaseerd.

even the deadTussendoor heeft Banville ook nog The black-eyed blonde geschreven, een roman met in de hoofdrol private eye Philip Marlowe, die beroemd is geworden door de boeken van Raymond Chandler. Banville gebruikt voor al deze uitstapjes in het lichtere genre wel het pseudoniem Benjamin Black, maar waarschijnlijk weten straks veel lezers niet meer wie die Banville ook al weer was. De aankondiging ‘John Banville writing as Benjamin Black’ op de omslag van Even the dead begint meer en meer zijn betekenis te verliezen.

Banville schrijft niet zo zeer detectives om een puzzel op te lossen maar veel meer om de psychologie van zijn karakters te ontleden, die – soms bij toeval – in misdadige situaties zijn beland. Stemming en sfeer zijn in zijn boeken heel karakteristiek. Meestal regent het aan één stuk door, vallen de bladeren gestaag op de grond en het landschap is nou nooit eens opbeurend. Geliefden zijn te jong overleden of voorgoed naar het buitenland verhuisd en andere hoofdrolspelers zijn of misbruikt of in hun jeugd verwaarloosd. In vorige delen over Quirke begonnen dit soort clichés het plezier in zijn boeken wel wat te bederven. Even the Dead is minder routineus geschreven en weer zeer genietbaar. Misschien komt het omdat het dit keer zomer is en de Dubliners daarom veel vrolijker zijn? Bovendien laat Quirke de drank staan, waardoor hij alerter en veel minder melancholiek is.

Problemen zijn er desondanks genoeg voor een intrigerend verhaal. De katalysator van het boek vormt een verkeersongeluk dat bij nadere beschouwing toch een moord is geweest. Quirke en Hackett komen een cover-up op het spoor, waarbij ze al snel de autoriteiten van kerk en staat supernerveus maken. Zoals altijd weet de schrijver de sinistere rol van de Rooms-katholieke kerk bij alles wat er in de Ierse maatschappij gebeurt zeer indringend te beschrijven. Pas als Quirke een non heeft geterroriseerd weet hij een oplossing te forceren.

Voor wie de boeken in volgorde leest krijgt naast de ontrafeling van een misdaad ook nog een bonus. In elk nieuw boek wordt weer een stukje van het mysterie rond de afkomst van Quirk onthuld. Wie zijn ouders waren is onbekend, hij is opgegroeid in een kindertehuis (paters!) en later door een rechter geadopteerd. In Even the dead spelen al die zaken door zijn hoofd en ze dragen ook nog weer bij aan het ontrafelen van de mysterieuze gebeurtenissen.

Doeke Sijens

Benjamin Black – Even the dead. Viking, New York. 272 blz. € 19,50.