Volksaard

De Volkskrant had de voorzitter van de Pluimvee- en Konijnenfokkersvereniging Frisia uit Dokkum opgetrommeld en Nieuwsuur had één boze slagersvrouw voor de camera gesleept die namens de hele Friese bevolking sprak. ‘Ik heb nog niet één positieve reactie gehoord. Iedereen zegt: wat een grote flauwekul om al die fonteinen te plaatsen!’ Leeuwarden is volgend jaar Culturele Hoofdstad en daar doet de hele provincie aan mee, onder meer door kunstzinnige fonteinen te plaatsen in de elf steden. De slagersvrouw had er geen fiducie in. Een fontein wordt ‘a een urinoir, b een afvalbak.’

Cultuur staat altijd ter discussie. Je kunt geld altijd beter uitgeven en er is altijd wel iemand die verontwaardigd wil beweren dat iets lelijk is. Het vergt moed van bestuurders om kunstenaars hun gang te laten gaan. Het vergt ook moed van de media om niet mee te gaan in de tweedeling tussen kunstenaars en het ‘gewone’ volk. Het helpt dan niet als Lieven Bertels, de leider van Leeuwarden Culturele Hoofdstad (overigens in navolging van Jannewietske de Vries, oud-gedeputeerde) die framing in de Volkskrant bevestigt: ‘De Friese volksaard is nu eenmaal: het is niks en het wordt niks.’

Op Facebook reageerde pianist Addy Scheele op de woorden van Bertels. Scheele heeft, onder meer als begeleider van Rients Gratama, de hele provincie doorkruist.

Ik heb de Friezen leren kennen als ondernemende, enthousiaste en cultuurbewuste mensen. Verre van ‘provinciaal’ in de negatieve betekenis van het woord, maar zelfbewust en professioneel als het ging om cultuur en openstaand voor nieuwe eigentijdse impulsen.

Dat kan ik beamen. Van poëziefestivals tot straatfestivals: ik zie alleen maar in cultuur geïnteresseerde mensen. Ik heb de laatste jaren prachtige en drukbezochte tentoonstellingen gezien in het Fries Museum en Museum Belvédère. Ik was laatst in het intieme Museum Dr8888 dat voor een groot deel dankzij vrijwilligers op de been wordt gehouden en zag er de mooiste kunstwerken van Thijs Rinsema. Hij en zijn broer, schoenmakers van beroep, lieten zich honderd jaar geleden inspireren door buitenlandse dadaïsten en door kunstenaars rond De Stijl. Ze trokken zich niets aan van wat anderen vonden. Niks Friese volksaard. Iemand die dat woord gebruikt, is net zo populistisch als een boze slagersvrouw.

Coen Peppelenbos

Deze column stond in een iets kortere versie eerder in de Leeuwarder Courant en het Dagblad van het Noorden op 6 mei 2017.