‘De moeder de vrouw’, het thema van de Boekenweek 2019 landt niet lekker. Op Facebook hebben al verschillende schrijfsters sterk geageerd tegen de keuze voor dit thema. Een bloemlezing:

Eva Meijer:

De Stichting CPNB viert dit jaar wederom de male gaze. Het thema is De moeder de vrouw (dit is geen grapje), en zowel het Boekenweekgeschenk als het Boekenweekessay worden geschreven door mannen – namelijk Jan Siebelink en Murat Isik. Want je kunt natuurlijk wel goed over vrouwen schrijven, maar vrouwen zelf laten schrijven is weer wat heel anders.

Tjitske Jansen vraagt aan Isik om zijn opdracht terug te geven:

De mooiste ode die je zou kunnen brengen aan de sterke vrouw, #MuratIsik, is de opdracht teruggeven. En erbij laten weten dat je wilt dat die opdracht naar een vrouw gaat. Als het even kan een vrouw die ervaring heeft met het schrijven van essays. Dat doe je niet omdat je dat niet durft. Weet wel dat als je het wel durfde, je de geschiedenis zou ingaan als iemand die dat dus wel durfde. En nu ga je de geschiedenis in als onderdeeltje van de massa. De laffe meerderheid.

Renee van Marissing:

Op de website van de CPNB: ‘De moeder de vrouw is het thema van de Boekenweek 2019. Twee identiteiten, zijn zij onlosmakelijk met elkaar verbonden?’
2018 mensen… WTF?!

Annelies Verbeke heeft alvast een creatieve oplossing:

Ik ga volgend jaar het boekenweekgeschenk én het boekenweekessay schrijven. Mijn werktitels zijn respectievelijk ‘Herinneringen van een grootvader’ en ‘Borsthaar. Een ontwarring.’

Auke Hulst is al een jaar verder:

Het boekenweekthema voor 2020 is ook al uitgelekt: Die Goeie Ouwe Tijd. Er wordt een medium ingezet om Anton Coolen het boekenweekgeschenk te laten dicteren. Thierry Baudet schrijft het essay. De dresscode voor het Boekenbal is piemel (rechts- of linksdragend).

Kila van der Starre:

Het thema van De Boekenweek 2019 is ‘De moeder de vrouw’ en de CPNB heeft twee mannen gevraagd de geschenken te schrijven. Binnenkort is het 2019 en zullen vrouwen als moeders beschreven worden door mannen. Het is gewoon niet te geloven. En dan zet CPNB er ook nog bij: ‘De moeder de vrouw is het thema van de Boekenweek 2019. Twee identiteiten, zijn zij onlosmakelijk met elkaar verbonden?’ What. The. Fuck. Nee, CPNB. Niet alle vrouwen zijn moeders. Niet alle vrouwen willen moeder zijn. Niet alle vrouwen kunnen moeder zijn. En niet alle vrouwen die wel moeder zijn, zien moeder-zijn als hun identiteit. Wat trouwens ook geldt voor vrouw-zijn. Daarnaast lijkt ‘vrouw’ in ‘de moeder de vrouw’ naar ‘echtgenote’ te verwijzen. En, guess what, niet alle vrouwen zijn echtgenotes. Niet alle moeders zijn echtgenotes. En nee, echtgenote-zijn is voor heel veel vrouwen geen identiteit. Echt, what the fuck.

Marion Bloem in reactie hierop:

De CPNB vond misschien het rumoer dat ze wisten dat zou ontstaan extra reclame voor HET BOEK en de BOEKENWEEK… (Dit niet ter verdediging van de CPNB want ik ben net zo geschokt als jij.

Manon Uphoff vraagt steun van meer mensen uit het boekenvak:

Lieve vrienden, ik verkeer aan de Kroatische kust waar de zee blauw is en het water diep en ondoorgrondelijk. Bijna even ondoorgrondelijk als de wateren vh CPNB – waar in oneindige wijsheid besloten is dat over ma, het wijf alleen en in ieder geval het beste door niet 1 maar 2 heren geschreven kan worden. Ik sta niet alleen in mijn ergernis over de schoffering; wat had nu niet makkelijker geweest dan hier ook een schrijver (v) bij te betrekken, het gonst op FB van de irritatie en zelfs diep gevoelde belediging (keuze voor kwaliteit, u weet wel, de kwaliteit die vroeger zo gewoon was). Wat daar nu aan toe te voegen? Het diepe verlangen tot organisatie, verzet, weerwoord, genoeg ia genoeg. Waar blijven de uitgevers, redacteuren en anderszins boekenvakkers die dit met ons delen? Kijk ook op FB-pagina’s van Eva Meijer, Tjitske Jansen, Annelies Verbeke, Florence Tonk, lees de vele reacties en doe iets. Het is niet te doen om deze ergernis en soms zelfs regelrechte pijn steeds in je eentje te verteren en over te gaan tot de orde van het verder schrijven.

David van Reybrouck schaart zich achter de tegenstanders, met nog een aardige anekdote op de koop toe:

Bij de CPNB wordt er hard gewerkt om het boek een breder publiek te gunnen. Dat doen ze goed. Hun leesplezier werkt aanstekelijk. Maar af en toe laten ze in al hun enthousiasme een steek vallen. Zoals vandaag: ‘De moeder, de vrouw’ wordt het thema voor 2019, twee mannen mogen daarover schrijven. Of zoals twee jaar geleden, toen ze mij vroegen voor een leesbevorderingscampagne:

“Beste A.,

Dank voor dit hartelijke verzoek, maar ik zal er niet op in kunnen gaan, omwille van de eenvoudige reden dat ik de volgende maanden in Indonesië werk en vanaf september in Berlijn woon.

En als ik eerlijk mag zijn: er is een zin in de uitnodiging waar ik mij erg aan stoor. “Er is voor elk wat wils: een klassieke roman uit de wereldliteratuur, een spannend boek en een liefdesverhaal dat vooral vrouwen zal aanspreken.“ Met alle respect, maar dat kan écht niet. Niet alleen omdat ik feminist ben, maar omdat ik zelf ook graag liefdesverhalen lees. En dan vooral die paternalistische, toekomstige wijs, een verhaal ‘dat vooral vrouwen zal aanspreken’: wij wéten wat de vrouwtjes leuk vinden! Wat is dat voor een negentiende-eeuws seksisme? Hoe voel jij je daarbij als vrouw?

Het heeft veertien jaar geduurd eer het Boekenweekgeschenk weer eens door een vrouw mocht geschreven worden (Esther Gerritsen in 2016, Anna Enquist in 2002). De Nederlandse en Vlaamse literatuur bevatten nochtans zoveel goede schrijfsters. Bij de jongere generatie worden de spannendste en relevantste boeken bovendien voornamelijk door vrouwelijke auteurs geschreven. Ik denk aan Nina Weijers, Maartje Wortel, Bregje Hofstede, Nina Polak, Lize Spit en vele anderen. Wanneer de CPNB vrouwen voornamelijk beschouwt als lezeressen van liefdesromans, haak ik af. Hoe kan dat toch voor een organisatie waar zélf zoveel vrouwen werken?

Kleine anekdote: toen de fotograaf van het CPNB-blad Esther en mij wou fotograferen in de Hortus zei hij: ‘Esther, kan jij jouw hoofd op de schouder van David leggen, en David, kan jij wat stoer kijken?’

Van harte,
David Van Reybrouck”

Arjan Peters

Een Stichting die Griet Op de Beeck het Boekenweekgeschenk laat schrijven en Paul de Leeuw het Kookboekenweekgeschenk, laat niet ‘af en toe’ een steek vallen, maar heeft geen idee van kwaliteit. Ze selecteert de auteurs op verkoopcijfers, en denkt niet zélf na. Dit is de zoveelste flater.

In de Volkskrant riep Beitske Bouwman zelfs op tot een boycot:

Ik zou zeggen: alle vrouwelijke lezers en schrijvers verenigt u en boycot de Boekenweek van 2019! We zijn veel meer dan moeder alleen.

(foto: Rebecaa West via Flickr Commons)