Le nouveau Houellebecq est (presque) arrivé

Hét Franse literaire evenement van 2019 valt vermoedelijk al erg vroeg in het jaar. Op 4 januari is het zover: Sérotonine, de nieuwste roman van enfant terrible Michel Houellebecq, de kettingrokende mopperkont die u liever niet aan de feestdis, maar wel graag in uw boekenkast wilt ontvangen, ligt dan in de boekhandel. Op de Nederlandse vertaling van Martin de Haan is het nog even wachten, tot 21 maart om precies te zijn.

Her en der verschenen er al recensies in de Franstalige pers, en naar aloude gewoonte zijn de reacties niet altijd even positief. Houellebecq is nooit sant in eigen land geweest en wijst er zelf op dat zijn boeken vaak enthousiaster worden ontvangen in Noord-Europa dan in zijn vaderland. De prix Goncourt, zonder meer de belangrijkste literaire prijs van Frankrijk, kreeg hij pas in 2010 voor La carte et le territoire, toen de jury het echt niet langer kon maken om Houellebecq nog langer te negeren. Het heeft wellicht te maken met zijn onbedwingbare neiging om weldenkend Frankrijk regelmatig tegen de schenen te schoppen. Onlangs stak hij nog schijnbaar ongegeneerd de loftrompet over Donald Trump in het Amerikaanse Harper’s Magazine, wat niet aangewezen is als je je populair wilt maken onder de Parijse intelligentsia.

De titel van het boek verwijst uiteraard naar het gelijkaardige gelukshormoon, waarvan de productie zou worden gestimuleerd door het fictieve antidepressivum Captorix. Het hoofdpersonage Florent-Claude Labrouste is een gretig gebruiker van het geneesmiddel, dat echter een vervelend neveneffect heeft: het onderdrukt zijn libido. Met zijn liefdesleven is het al even droevig gesteld als met zijn carrière. De toekomst ziet er allesbehalve rooskleurig uit in onze verziekte, ultraliberale wereld. Kortom, Houellebecq haalt weer enkele van zijn stokpaardjes van stal.

Jean-Claude Vantroyen, hoofdredacteur van de boekenbijlage van de Franstalige Belgische krant Le Soir, is gematigd positief en meent zelfs dat Houellebecqs stijl erop vooruit is gegaan, al is hij niet bijster enthousiast over de uitzichtloosheid die wordt tentoongespreid in de roman en vindt de inertie van het hoofdpersonage geen genade in zijn ogen. Het boek werd inmiddels ook besproken in Le Monde en Le Figaro, maar die stukken zitten achter betaalmuren.

Elisabeth Philippe, de recensente die het boek las voor l’Obs (voorheen Le nouvel observateur), ergert zich aan het in haar ogen vrouwonvriendelijke hoofdpersonage en vraagt zich af of we werkelijk medelijden moeten hebben met een oude blanke man die vrouwen tot hun geslachtsorgaan reduceert en over zestienjarige Thaise hoertjes fantaseert. Ook die feministische tegenwind is niet nieuw en zal wellicht nog terugkeren.

Het hippe tijdschrift Les inrockuptibles, een beetje vergelijkbaar met Rolling Stone maar minder exclusief op rockmuziek gericht, ziet in Sérotonine dan weer de voortzetting van Onderworpen, maar noemt het boek de meest wanhopige, duistere roman die Houellebecq tot dusver heeft geschreven. Dat belooft.

Daan Pieters