Als iets wat al mooi is nog mooier wordt

Daniel Clowes, de Amerikaanse tekenaar van Ghost World en Eightball, was er een paar jaar geleden in een interview heel duidelijk over, toen hem werd gevraagd welke kant de stripmarkt op zou gaan: de digitale ontwikkelingen in ogenschouw genomen, vermoedde hij dat het klassieke album onder druk zou komen te staan. Hij maakte daarbij een onderscheid tussen twee soorten lezers. De ene groep is het puur te doen om het verhaal en het lezen. Het zijn de stripconsumenten; zij die net zo lief een digitale versie kopen en niet per se alles keurig in de kast hoeven. De andere groep is die van de verzamelaars. Zij willen vooral het fysieke product en zijn bereid gerust wat meer betalen voor exclusiviteit – omdat ze ouder worden en meer geld te besteden hebben.

Die tweedeling is er intussen min of meer gekomen. Zeker in Amerika zijn er veel mensen die online hun strips kopen en lezen. Tegelijkertijd laten de cijfers zien dat de fysieke verkopen in aantal dalen, maar dat de omzetten niet evenredig neerwaarts meebuigen. Er wordt dus meer betaald per strip. Clowes’ vermoeden lijkt te kloppen: verzamelaars tasten dieper in de buidel voor mooie, al dan niet gelimiteerde uitgaven en lezers consumeren meer en meer de digitale versies.

Dit zien we terug in het aanbod dat de afgelopen tien jaar zeker is veranderd. Vooraf: in de Verenigde Staten worden strips doorgaans serieel uitgebracht, in zogenaamde floppies. Dat zijn de slappe, geniete boekjes, die wij in Nederland doorgaans comics noemen. Als er een verhaallijn is afgerond, dan verschijnt er een trade paper back (TPB) die meestal zes van die floppies bundelt. Lezers kopen of de floppies of wachten op de bundelingen. Als een succesvolle serie bijvoorbeeld compleet is na drie TPB’s, dan wil de uitgever er nog wel eens een omnibus van maken, een collection.

Wat we de voorbije jaren opmerken is dat Clowes gelijk heeft gekregen voor wat betreft het aanbod voor de echte verzamelaar, ook in Nederland. Bij ons verschijnen luxe integrale edities met veel extra’s, gelimiteerde edities met linnen rug en een gesigneerde prent of exclusieve, genummerde albums met een originele pagina. Vaak verschijnen er meerdere varianten van een enkel album, variërend van de reguliere sofcover voor 8,20 tot een luxe editie met prentje voor 99 euro. Intekenen is gewenst: de sjieke edities zijn vaak snel uitverkocht. De lezer leest, de verzamelaar verzamelt en voor beide groepen is er nu een eigen aanbod. (Al bungelt hier het digitale aanbod er een beetje bij.)

Terug naar de Verenigde Staten, of beter gezegd: het zuiden van begin 20ste eeuw. In Harrow County, een kleine, rurale gemeenschap waar het geloof angst inboezemt en de mens leeft volgens de geboden, is de rust weergekeerd. Enkele jaren daarvoor is een vrouw ter dood veroordeeld. Zij werd beticht van hekserij en daar had de gemeente onder te lijden. Kort erna wordt er een meisje geboren, Emma. Zij groeit op in harmonie met de natuur en de mensen, maar ontdekt met de jaren dat ze over bijzondere krachten beschikt. Er doen zich allerlei occulte en bovennatuurlijke situaties voor met geesten en demonen, en dan zijn de poppen toch weer aan het dansen. De bange dorpelingen twijfelen: is Emma wellicht de teruggekeerde heks?

Scenarist Colin Bunn (Sixth Gun, Dark Ark en Deathpool kills Deathpool) zet met Harrow County een perfecte strip neer in het genre plattelandshorror: de variant met veel juju, zwarte magie en religieuze connotaties. Het mooie van de serie – die intussen is afgerond en verscheen in acht TPB’s – is dat de menselijke maat altijd leidend is gebleven. Harrow County gaat over Emma en de andere inwoners van het gehucht, het verhaal wordt niet overgenomen door zombies en andere gekte. Er loopt niet een mutant met een grote bijl door het bos op jacht naar de ingewanden van argeloze wandelaars, om het maar eens volgens de horrorclichés te zeggen.

Alles in ogenschijnlijk in Harrow County. Emma blijft het vriendelijke meisje dat niets kwaads in de zin heeft, tenzij ze op de proef wordt gesteld. En dat gebeurt. Zij en alle inwoners van het dorp krijgen het zwaar en lijken te worden gestraft door de geest van de terdoodveroordeelde, die daarmee duidelijk maakt dat ze inderdaad over bovennatuurlijke krachten beschikte.

De tekeningen van Tyler Crook (B.P.R.D Hell on earth en Bad Blood) zijn uitmuntend. Hij is de meester in het tekenen van onheilspellende bossen, waarin je niet wilt verdwalen. Kijk in dat verband vooral eens naar deze indrukwekkende time lapse Crooks inkleuringen zijn ronduit spectaculair en dragen het verhaal. De afgelopen drie jaar is Harrow County bewierookt en geroemd om zijn heerlijke plot en tekeningen. Met name Crook is erdoor op de kaart gezet als begenadigd tekenaar.

In de VS bestaat er sinds een paar jaar een nieuwe uitgavevariant, naast de eerdergenoemde floppie en TPB: het is de Library Edition. Dat is een luxe editie op groot formaat, met een harde kaft, leeslint, stofomslag en gedrukt op perfect papier. Deze nette behandeling is voorbehouden aan excellente stripreeksen zoals Hellboy, Buffy the Vampire Slayer en Black Hammer. Logisch dat ook van Harrow County nu een Library Edition verschijnt.

De eerste twee delen zijn inmiddels uit, ze bundelen ieder twee van de acht TPB’s. Naast de strip op groot formaat en fijn matglans papier, die de tekeningen nog sprankelender en indrukwekkender maken, staan er in de Library Edition veel extra’s: uitgewerkte potloodschetsen, pagina-layouts met begeleidend commentaar en korte verhalen die zijn gebaseerd op de verhalen uit Harrow County. Samengevat, de zaken waarvan Clowes al voorzag dat die de echte verzamelaar en fan zouden aanspreken.

De vier Library Editions van Harrow County zullen bijna duizend pagina’s beslaan: in december van dit jaar verschijnt het laatste deel. Deze perfecte horrorstrip krijgt daarmee de behandeling die het verdient en de fan is spekkoper. Het wordt niet fraaier dan dit.

Stefan Nieuwenhuis

Colin Bunn & Tyler Crook – Harrow County Library edition 1 en 2. 232 blz. hardcover. € 32,- per deel.