De eerste kus onder water

‘Ze voelt zich oud, want ze houdt van lezen.’ Het is niet de meest leesbevorderende zin die je verwacht in een Boekenweekgeschenk. Carmen, de hoofdpersoon in Monterosso mon amour, organiseert activiteiten voor de bibliotheek in het plaatsje L*** en heeft er – eerlijk is eerlijk – al een leven als diplomatenvrouw op zitten tot haar man na een mislukte carrière met vervroegd pensioen ging. Of ze echt een literatuurliefhebber is, wordt geïroniseerd door bijzinnen als ‘want in theorie houdt ze van poëzie’. Voor de Boekenweek organiseert ze een avondje met de schrijver Ilja Leonard Pfeijffer.

En zo raakt verzeild Pfeijffer in zijn eigen Boekenweekgeschenk. ‘Zijn lezing is superieur, in die zin dat hij ongenaakbaar en zelfverzekerd voldoet aan alle verwachtingen. Met geveinsde bescheidenheid en een paar meesterlijk getimede oprispingen van zelfironie camoufleert hij zijn hyperbewuste zelfpromotie.’ Die zelfspot is wat gevaarlijk, omdat het je als lezer uit de fictieve wereld van Carmen haalt. Pfeijffer doet dat met schijnbaar gemak ook in de rest van het geschenk: laveren tussen het verhaal van Carmen en een hyperbewustzijn over het verhaal dat verteld wordt. Dan staat er zomaar ‘Cliffhangers zijn goedkoop effectbejag,’ nadat het vorige hoofdstuk is afgesloten met een cliffhanger.

Carmen wordt naar aanleiding van een opmerking van Pfeijffer teruggeworpen in de tijd. In haar jeugd heeft ze haar eerste liefde ontmoet in Monterosso. De eerste kus, onder water, staat in haar geheugen gegrift. Ze besluit decennia later zonder haar man terug te keren naar de plek waar ze haar Antonio achterliet.

Pfeijffer plaatst het verhaal aan het begin van de pandemie, maar Carmen heeft geen oog voor de actualiteit, totdat ze vast komt te zitten in Monterosso. Ze sluit vriendschap met pensionhoudster Tiziana die vastbesloten is om het verhaal van haar jeugdliefde tot een mooi romantisch einde te brengen. Op het strand ontmoet ze de jonge Oronzo, die door zijn oma wordt opgevoed. Omdat die in het ziekenhuis ligt, ontfermt Carmen zich over hem. Haar nooit gebruikte moedergevoelens worden door deze ontmoeting wakker geschud.

In Monterosso mon amour weet Pfeijffer zo’n beetje alle registers van het verhalen vertellen te bespelen. Voor beginnende lezers is er de spanning of de jeugdliefde gevonden zal worden wellicht het interessantst, terwijl de meer gevorderde lezers de paralellellen met Dood in Venetië zullen herkennen en de metaopmerkingen over het vertellen van verhalen zullen waarderen. Een betere ambassadeur voor de Boekenweek is niet denkbaar.

Coen Peppelenbos

Ilja Leonard Pfeijffer – Monterosso mon amour. CPNB, Amsterdam 96 blz. Gratis bij de aankoop van 15 euro aan Nederlandse boeken.

Deze recensie verscheen eerder in een iets andere versie in de Leeuwarder Courant en het Dagblad van het Noorden op 8 april 2022.