Nieuws: Antikoloniaal boek van Jacob Haafner wordt onder neutralere titel opnieuw op de markt gebracht
In 1808 verscheen Reize in eenen Palanquin van Jacob Haafner waarin hij een reis- en liefdesverhaal combineert met felle kritiek op de koloniale misstanden door de Engelsen, maar ook door de Nederlanders. In de jaren negentig van de vorige eeuw bezorgden J.A. de Moor en P.G.E.I.J. van der Velde de verzamelde werken van Haafner bij de Walburg Pers waardoor het werk weer onder de aandacht kwam. In 2011 verscheen een hertaalde en bewerkte editie van Reize in eenen Palanquin door Thomas Rosenboom die hier en daar ook lichte verbeteringen in het verhaal aanbracht. Een mooie gebonden editie onder de wat hijgerige titel Exotische liefde die werd uitgegeven door Athenaeum.
Die titel is gelukkig weg bij de herdruk (in de voorjaarsbrochure van Querido wordt verzwegen dat het boek al eerder op de markt kwam), want de titel wordt nu Een hollander op blote voeten. De ondertitel is De eerste antikoloniale aanklacht in de Nederlandse literatuur wat wel goed klinkt, maar niet helemaal waar is, want Kraspoekol van Dirk van Hogendorp verscheen al in 1801 en hij baseerde zijn toneelstuk weer op een novelle van zijn vader uit 1780. Maar dat even terzijde.
Toch is het erg fijn dat het boek van Haafner weer beschikbaar wordt. Het laat zien dat Multatuli niet de eerste was die in de Nederlandse literatuur die het koloniale systeem aan de kaak stelde, maar dat er een halve eeuw daarvoor ook al schrijvers waren die aan de bel trokken.
Een hollander op blote voeten verschijnt in februari en krijgt hopelijk ook in het onderwijs een eigen plek naast Max Havelaar.
Nee hoor, Agon, Sulthan van Bantam, geschreven door de Friese edelman Jonkheer Onno Zwier van Haren verscheen al in 1769 en beleefde meerdere drukken. Het vertelde onder meer over het verzet tegen de Nederlanders. Vreemd dat niemand dat meer weet bij Querido!. In 1956 zette ik dit interessante werk nog op mijn boekenlijstje Nederlands voor het eindexamen HBS-A. Meer informatie:
https://www.let.leidenuniv.nl/Dutch/Ceneton/HarenAgon1769.html