‘Gij zult u verre houden van de broek’

Josephine Rombouts is bekend geworden met haar boeken over Cliffrock Castle. Zij werkte als manager op dit Schotse kasteel. Zij was gefascineerd door de ongeschreven regels, die de sociale interactie in de Britse en Schotse aristocratie bepalen. In haar columns voor NRC ontleedde ze vervolgens de geschreven en ongeschreven regels, die het leven van vrouwen zo anders maken dan het leven van mannen. Zelfs na ruim een eeuw feminisme. Haar columns zijn nu verzameld in het boekje De tien geboden voor vrouwen.

Het eerste hoofdstuk bevatte het meeste nieuws voor mij. In ‘Het elfde gebod. Gij zult u verre houden van de broek’ vertelt Rombouts dat het tot 2013 voor vrouwen in Parijs verboden was om een broek te dragen. Als je in de geschiedenis van dat verbod duikt, kom je de malste situaties tegen. Nog in 1978 werd een vrouwelijke minister de toegang tot een vergadering ontzegd omdat ze een broek droeg. Inmiddels mogen vrouwen in Parijs dragen wat ze willen, maar het eerste gebod ‘Gij zult niet praten’ geldt soms nog wel voor ministers, ook in een Westers land. Dat is de schuld van Aristoteles, die stelde dat vrouwen minder strijdbaar zijn en daarom niet geschikt voor publieke ambten. Hij vond ze trouwens ook valser dan mannen.

In ‘Gij zult niet lopen’ verdiept Rombouts zich in modieus schoeisel dat het vrouwen onmogelijk maakt comfortabel door het leven te lopen. In Japan mogen werkgevers eisen dat vrouwelijke medewerkers hoge hakken dragen. Bij al haar ‘geboden’ geeft Rombouts voorbeelden uit de populaire cultuur, zoals de Britse serie Fleabag, uit de (kunst)geschiedenis en uit haar eigen leven. Zo maakt ze al die cultureel bepaalde regels zichtbaar in concrete situaties.

Het lijkt me voor vrouwen het allermoeilijkste om zich te houden aan die ongeschreven, maar wel degelijk vaak gevoelde regel ‘Gij zult niet zeuren’. Zo gauw je gaat schrijven over de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen, loop je het risico als zeurpiet gezien te worden. Zelf kreeg Rombouts te horen: ‘Je houdt het wel humoristisch, toch? Met die stukjes over de tien geboden. […] Anders gaan ze je als een zeurende vrouw zien.’ Het is Rombouts inderdaad gelukt om haar betoog humoristisch en licht te houden. Vooral het slothoofdstuk heeft een prettige verrassing. Aan de hand van een mooie anekdote concludeert Rombouts dat meisjes op judo moeten, maar dat het nog belangrijker is dat jongens leren zingen. Dan kunnen ze vrouwen namelijk een serenade brengen.

Petra Teunissen

Josephine Rombouts – De tien geboden voor vrouwen. Querido, Amsterdam. 80 blz. € 13,99.