Vanaf vandaag is Babs Gons geen Dichter des Vaderlands meer, maar Dichter der Nederlanden. Ook de Denker, Theoloog, Fotograaf, Componist en Stripmaker des Vaderlands worden vanaf vandaag Denker, Theoloog, Fotograaf, Componist en Stripmaker der Nederlanden. In een persbericht werd de naamsverandering bekendgemaakt:

Schrijver, dichter en host Babs Gons vervult van 2023 tot en met 2025 als Dichter des Vaderlands de rol van ambassadeur voor de Woordkunst. Het eerste wat zij zich bij haar aanstelling afvroeg was: is deze titel nog wel van deze tijd? Ook uit de vele reacties op haar benoeming kwam naar voren dat diverse mensen de benaming ‘des Vaderlands’ als gedateerd ervaarden. ‘Ik heb gemerkt dat bij een deel van de samenleving de gevoelswaarde van de term is veranderd. De lading van woorden verschuift door de tijd,’ vertelt Gons. Ze riep alle ‘des Vaderlandsen’ bij elkaar en opende het gesprek met Anne-Maartje Lemereis (Componist), Mirella Klomp (Theoloog), Marwan Magroun (Fotograaf), Marjan Slob (Denker) en Jan Vriends (Stripmaker). Tijdens hun gesprekken bleek de groeiende twijfel gedeeld te worden: ‘Ook in het buitenland wordt er regelmatig aan ons gevraagd of de titel ‘des Vaderlands’ nog wel van deze tijd is.’ Na uitgebreid overleg met de ‘des Vaderlandsen’ en hun organisaties is gezamenlijk besloten om voortaan als ‘der Nederlanden’ verder te gaan.

Met deze titel kiezen de samenwerkende organisaties voor een open en tijdloze titel, die alle inwoners van het Koninkrijk der Nederlanden betrekt bij de activiteiten van de ambassadeur. Daarnaast maakt de nieuwe titel geen onderscheid tussen vaderland en moederland, waarmee het beter aansluit bij de huidige maatschappelijke ontwikkelingen.

Op verschillende plekken, onder meer op deze site, vroeg men zich af of de ironie van de titel wel begrepen werd.

Gons: ‘Toen bekend werd gemaakt dat ik de nieuwe Dichter des Vaderlands zou worden, stroomden de felicitaties binnen, op mijn sociale media, op mijn telefoon, bossen bloemen werden bezorgd. Het was een waar feest om zo toegejuicht te worden. Maar naast de felicitaties kwamen er ook heel wat opmerkingen over de titel. ‘Des Vaderlands???’ Het werd duidelijk dat mensen er iets van vonden. Niet alleen uit mijn netwerk maar ook de radiopresentator die me interviewde, de NOS-medewerker die een item maakte. Mensen vonden het gedateerd, patriarchaal, koloniaal, etcetera. Natuurlijk, het was ooit als ludieke titel bedacht maar aan de reacties was te merken dat de van oudsher ironische boodschap vaak niet overkwam. En gut ja, zelfs de bedenkers van de titel en de functie hadden nooit gedacht dat de titel door anderen overgenomen zou worden en zo lang in leven zou blijven. Die juichen het overigens toe dat er nu gekozen wordt voor deze titel.

Benieuwd naar de ervaringen van de andere Des Vaderlands, riep ik de Denker, Componist, Fotograaf, Stripmaker en Theoloog bij elkaar. Om in gesprek te gaan over de titel en te peilen of het tijd was voor verandering. Of dat de wens was om alles bij het oude te laten. En het was gelijk een mooie gelegenheid om elkaar te ontmoeten en ervaringen te delen over de invulling van onze functies. Ook bij een aantal andere functies bleek de titel nog weleens voor ongemak te zorgen. Zo vertelde een van de ambassadeurs nooit des Vaderlands te gebruiken tijdens optredens in Duitsland, dat kon daar echt niet. Afijn, na een aantal bijeenkomsten werd gezamenlijk besloten om te zoeken naar een naam die misschien wel beter past bij de tijd.

Maar we waren het erover eens dat de titel nog steeds een bepaalde gewichtigheid, een bepaalde plechtstatigheid moest uitdrukken. Plus, er was ook de wens om alle inwoners van het Koninkrijk der Nederlanden te betrekken bij de activiteiten van de ambassadeur en dus ook geen onderscheid meer te maken tussen vaderland en moederland.

Ik hoop van harte dat er meer aandacht komt voor de literatuur van Caraïbisch Nederland. Dat ik daar vanuit deze functie wat in kan betekenen. Door mijn reizen naar zowel Bonaire als Curaçao, en mijn contacten met schrijvers, dichters en spoken word-artiesten aldaar, weet ik dat er een grote behoefte bestaat aan meer literaire mogelijkheden. Geen van de eilanden heeft een uitgeverij en de middelen om initiatieven te ontwikkelen zijn tot nu toe lastig te vinden. Gelukkig heeft het Letterenfonds recentelijk een nieuwe regeling in het leven geroepen, speciaal voor literaire makers en organisaties in het Caribisch deel van het Koninkrijk en ook Wintertuin Curaçao groeit als platform.

Maar misschien nog wel het mooiste van deze nieuwe, deftige titel is dat het meervoud is. Poëtisch al heel mooi natuurlijk, want we zijn zoveel Nederlanden. Iedereen heeft een eigen (Neder)land. We zijn vaderlanden, moederlanden, adoptielanden, tweede, derde landen, we zijn Caraïbische Nederlanden, Europese Nederlanden, Zeelanden, randstadlanden, plattelanden etcetera. De titel refereert op een poëtische manier aan al die landen in ons.’

Op vrijdag 28 maart wordt in Spui 25 in Amsterdam de nieuwe naam ten doop gehouden. Met medewerking van Babs Gons, Marjan Slob en Mirella Klomp.