De onderstaande recensie komt ui 2002.

Menselijke relaties

In de roman De vrouw die alles had geeft Kees van Beijnum met de titel veel van de bedoelingen van het boek al direct weg. Natuurlijk kun je met deze titel een verhaal verwachten over een vrouw die materieel alles lijkt te hebben maar die uiteindelijk met de gebakken peren blijft zitten. En zo gaat het ook.

Titels zijn moeilijk, je mag niet te veel verraden van de inhoud van je boek, maar je wilt toch ook iets erover zeggen zonder alles te verraden. Je moet je mond houden over je boek maar er toch iets over zeggen. Hier wordt dus te veel gezegd, maar Van Beijnums boek gaat een stuk verder dan alleen de beschrijving van de teloorgang van een vrouw.

Hij kruipt in de huid van zijn ongelukkige hoofdpersoon en slaagt erin haar overtuigend voor het voetlicht te krijgen, liefdevol en meedogenloos, zoals het moet in een gewaagde roman. Want Van Beijnum schreef een waagstuk. Niet alleen omdat hij het perspectief kiest van een vrouwenleven maar ook door de opzet ervan.

In feite gebeurt er niet zo veel in dit boek. Een vrouw schrijft een script voor een thrillerachtige televisiefilm en gebruikt daarbij elementen uit haar leven, zodat we daar een terugblik op krijgen. Van Beijnum snijdt niet alleen het gedoe rond het schrijven en opnemen van dit soort programma’s, dat hij duidelijk van dichtbij kent en dat hij overtuigend weet neer te zetten. Maar ook geeft hij een mooi beeld van een vrouw die nooit in staat was krachtige keuzes te maken, die haar leven als zand tussen haar vingers heeft voelen weglopen en die niet in staat is haar eigen falen in een helder licht te zetten.

Ook geeft hij een beeld van de lifestyle, zoals dat heet, van de hogere middenklasse, die zich, ruim voorzien van geld, drank en oppervlakkig gebabbel in ruime villa’s terugtrekt van reële maatschappelijke verantwoordelijkheden. Misschien schiet hij hier wel eens wat door in iets te veel honden uitgelaat, praten over niks, drankjes inschenken, de open haard opporren en naar fitness gaan. Dit soort beelden kennen we al genoeg uit dagelijkse soapprogramma’s op de televisie, ze zouden in een boek als dit juist moeten worden ondergraven omdat je als schrijver nooit toe mag geven aan bestaande beelden en visies. Van Beijnum geeft er te weinig een verrassende draai aan.

Maar zijn beschrijving van de verhouding tussen een moeder en haar kinderen, vooral haar zoon, gaat heel wat verder dan het normale beeld wat we uit de krant en van de televisie kennen. Hierin laat hij zien dat hij in staat is zeer scherp menselijke relaties in het vizier te krijgen zonder terug te vallen op bekende schema’s.

Buitengewoon scherp laat hij zien hoe onbegrip tussen ouders en hun kinderen, dat start met kleine misverstanden en onbenullige voorvallen, uit kan groeien tot een diepe kloof. Het zoeken van deze vrouw naar woorden en emoties om enigszins tot begrip te komen over haar zoon, vormt een ijzersterke en belangrijke lijn in dit werk.

Kees ’t Hart

Kees van Beijnum – De vrouw die alles had. De Bezige Bij, Amsterdam. 336 blz.

Deze recensie verscheen voor het eerst in de Leeuwarder Courant op 8 november 2002.