Of er een fonteintje werd opengezet

De oprichters van Velvet Publishers houden erg van Lesbian Pulp Fiction en hebben daarom de les-bi-queer Pulpature-reeks in het leven geroepen. Renée van Marissing opende de reeks met Ontkiemende liefde en Minke Douwesz volgde met Zij kwam voor hulp. Het schrijven van pulpliteratuur is lastig omdat je het genre wel serieus moet nemen en het niet met een ironisch-literair toontje belachelijk moet maken. Ik kan het weten, want ik schreef met Doeke Sijens drie gay-soaps (wat overigens niet de beste manier is om een literaire carrière te starten). Toen wij begonnen kwam ook net Pitty naar college van Anja de Crom en Esther Bremer op de markt, die een vrolijke pastiche schreven op het type kostschoolboeken. Eerder was al Wilde rozen uitgekomen van de Damesschrijfbrigade Dorcas. We kwamen elkaar veelvuldig tegen bij allerlei roze festijnen. Wat we gezamenlijk hadden was de lol in het schrijven.

Dat plezier zit ook in het onbekommerd opnemen van verhaalelementen die in de ‘officiële’ literatuur niet zo gangbaar zijn: te veel toeval, onrealistische gebeurtenissen, een goed einde, personages die een wat platter karakter hebben en minder zorg om clichés in het taalgebruik. Alsof je even bevrijd bent van die literaire ketens. In Zij kwam voor hulp zijn die ketens ook voor een groot deel afgeworpen en dat begint al bij de titel. Ik moest heel erg denken aan Toen kwam Tjeerd, niet de titel van fel realistische homoporno, maar de titel van een bakvisroman van Sanne van Havelte. Dat in Zij kwam voor hulp een Tjeerd voorkomt die de homoseksuele huisgenoot met liefdesverdriet van de hoofdpersoon Leslie is, is een kwestie van intertekstueel toeval.

Douwesz plaatst het verhaal in 2084, honderd jaar na 1984, en dat lijkt geen toeval te zijn, want na de grote overstroming heeft de overheid de bevolking in een wurggreep. Dat blijkt onder andere uit de kledingvoorschriften: vrouwen worden geacht rokken te dragen en het dragen van een broek door vrouwen wordt als een vorm van verzet gezien. Leslie loopt stage als psychologe en werkt op de afdeling Arbeidspsychologie waar de jonge, in Rusland geboren boswachter Irina voor hulp komt na een arbeidsconflict. Het is meteen duidelijk dat de twee tot elkaar aangetrokken zijn.

Alleen al de aanraking van de zachte kussentjes in haar handpalm bezorgde Irina een tintelend gevoel tussen haar benen. Of er een fonteintje werd opengezet, op een droge stenen bodem.

Leslie is echter te principieel om Irina als cliënt te behouden, omdat al te romantische gevoelens de therapeutische relatie in de weg zitten. Ze laat Irina over aan haar supervisor Karen die zich ontpopt tot een kwaadaardig, onbetrouwbaar nevenpersonage met homofobe opvattingen gebed in onderdrukt lesbisch verlangen.

Leslie (die een opmerkelijke voorliefde heeft voor liedjes van The Cure, voor haar muziek uit een vorige eeuw) kan haar frustraties kwijt in een bandje waarin ook haar huisgenoot Tjeerd zit. Ze treden op in het openbaar totdat de politie alles komt verstoren en ze moeten wegvluchten. Bij een van die guerilla-optredens ziet Irina Leslie weer en raakt ze haar meteen ook weer kwijt in de hectiek. Een nieuwe ontmoeting laat niet lang op zich wachten, al doet Leslie zich dan voor als haar tweelingzus Elin. Nu Leslie zogenaamd een ander is, lijkt niets het begin van een romance meer in de weg te zitten. We zitten dan nog niet eens op de helft van de roman, dus er komen nog allerlei problemen langs voordat we afstevenen op een happy end.

Het is een gouden greep van Velvet Publishers om gerenommeerde auteurs te vragen voor de pulpreeks, want de boeken worden daardoor altijd meer dan pulp: door literaire verwijzingen op te nemen (Jeanette Winterson is in 2084 ook nog steeds populair) en politieke statements te maken. Bovendien krijgt deze vorm van pulpliteratuur altijd iets activistisch omdat de hoofdpersonen nadrukkelijk niet heteroseksueel zijn en zich niet voegen naar de normen zoals die maatschappelijk aanvaardbaar geacht worden. Ik hoop dat de serie een lang leven is beschoren.

Coen Peppelenbos

Minke Douwesz – Zij kwam voor hulp. Velvet Publishers, Amsterdam. 168 blz. € 18,99.