Een Française in Duitsland

Sylvie Schenk (1944) is dichter en romancier. Ze schrijft haar poëzie in haar moedertaal, Frans, voor haar romans gebruikt ze haar tweede taal, Duits. Schenk is in Frankrijk geboren en opgegroeid, maar woont sinds 1966 in Duitsland. Dat heeft ze gemeen met Louise, wier levensgeschiedenis ze in slechts 170 bladzijden vertelt in de korte roman Snel, het leven. Overigens betekent kort en bondig in dit geval niet dat het sprake is van een jachtige stijl. In enkele tientallen hoofdstukjes, die de chronologie van haar leven volgen, beschrijft Schenk steeds in de tweede persoon scènes en Louise’s beleving daarvan die sporen van betekenis trekken, of dat nog zullen doen, in haar verder leven.

Louise verlaat haar geboorteplaats, een bergdorp in de Franse Alpen als ze midden jaren 1960 gaat studeren in Lyon. Ze laat een gezin achter met een autoritaire vader en een moeder die elke dag door hem vernederd wordt. Ze is een vlijtige en nieuwsgierige student en een beetje eenzaam in het begin. Maar na een aarzelende aanloop vindt ze aansluiting bij een vriendenclubje van studenten dat regelmatig bijeenkomt in een café, waar een van hen piano speelt. Gevoelig pianospel, een knappe verschijning en een weeskind: de meisjes, ook Louise, vallen als een blok voor deze Henri. Maar Henri, hoe aardig ook, heeft een harde kant, die alles te maken heeft met de dood van zijn joodse ouders toen hij nog klein was. Ook Louise zal met die harde kant botsen.
Louise vindt ware liefde bij een ander lid van haar clubje, Johann, een Duitse student die uitstekend Frans spreekt. Met hem zal ze trouwen en naar Duitsland gaan. Tot haar verrassing is haar Duitse schoonvader een echte francofiel en accentloos francofoon bovendien.

Met dat huwelijk en haar verhuizing naar Duitsland komt haar bestaan in rustig vaarwater. Ze geeft les – Frans natuurlijk – en doet dat beter naarmate haar Duits beter wordt. Soms voelt ze zich eenzaam en zich in Duitsland als Française buitengesloten. Ze vindt dat Johann zich teveel naar de wensen van zijn vader plooit en ergert zich daar soms aan. Ze verbaast zich over het steeds sneller verglijden van de jaren.

Snel, het leven lijkt, eenmaal bij de beschrijving van deze fase van Louise’s leven aanbeland, in korter wordende hoofdstukjes snel naar het einde toe te werken. Maar dan trekt een toevallige vondst een schokgolf door Louise’s bewustzijn, een vondst die vragen oproept waarvan ze niet weet of ze het antwoord erop wel wil weten. Snel, het leven is, misschien wel juist door zijn bondigheid, een hele krachtige roman, geschreven in een hele soepele, lichte stijl die de dichter in de romancier verraadt. De vertaling lijkt me uitstekend.

Hans van der Heijde

Sylvie Schenk – Snel, het leven. Vertaling Ralph Aarnout. Cossee, Amsterdam. 176 blz. € 22,99.