Het ultieme bandjesboek

In iedere recensie, en deze dus ook, over Toby Litt wordt de opmerking gemaakt dat de eerste letters van de titels van zijn boeken het alfabet volgen. In Engeland tenminste, in Nederland is die grap verdwenen in de vertalingen. Zijn negende boek begint met een I en gelukkig bleef die letter onveranderd bij Ik ben de drummer van de band okay.

Het zoveelste bandjesboek denk je. Vooral in Engeland zijn ze er nog al dol op, maar ook in Nederland kun je enkele voorbeelden aanwijzen (zoals Vreeland van Jerry Goossens). Het is een genre waar de clichés nogal op de loer liggen. De opkomst van de band, het drugsgebruik, de seks met gewillige fans, de neergang, de foute managers: de verhaallijn ligt als het ware al vast.

Dat is ook een beetje het manco van deze roman die over de Canadese popband ‘okay’ gaat. De drummer, de rustigste van het viertal vertelt het hele verhaal en alle hierboven genoemde elementen komen erin voor. Syph de drugsgebruikende leadzanger die alle mooie meisjes het bed in krijgt, Mono de in zichzelf gekeerde gitarist die van vissen houdt, Crab de gitarist die aan de drank is en heel rock-‘n-roll verloedert en de drummer Clap die altijd achteraan staat en die boeddhist wordt. Wat je ook kunt bedenken bij een band: het komt erin voor, inclusief longkanker op latere leeftijd en een benefietconcert.

Hoewel het boek leest als een trein en vol humor zit, krijg je toch enige wrevel vanwege het gebrek aan originaliteit tot je je bedenkt dat je dit boek ook kunt lezen als een pastiche op het bandjesboek. Dat zou helemaal passen bij Toby Litt die elke roman totaal laat verschillen van de voorgangers en steeds een ander genre uitprobeert.

Vanaf dat moment wordt het lezen nog leuker, want je volgt de band (die natuurlijk uit elkaar valt en weer bijeen komt, te maken krijgt met soloprojecten en reünies) en je volgt de schrijver die alle mogelijke kenmerken van het bandleven in het verhaal vlecht. Op het eind is zelfs een discografie opgenomen, natuurlijk met het album ‘OKAY: MTV UNPLUGGED’. Je weet dan ook dat de volgende schrijver over een band het moeilijk gaat krijgen, want het ultieme bandjesboek is al geschreven.

Coen Peppelenbos

Toby Litt – Ik ben de drummer van de band okay. Vertaald door Irving Pardoen. Anthos, Amsterdam. 285 blz. € 19,95.

Verscheen eerder in de Leeuwarder Courant, 11 september 2009.