Klaas en Andy Kaufman

Toen Hans Teeuwen zich deze zomer bij zomergasten keurig had gedragen, schreef Nico Dijkshoorn in een stukje in de Volkskrant dat het jammer was dat Teeuwen niet van de gelegenheid gebruik had gemaakt om van die uitzending een onvergetelijke absurdistische voorstelling te maken. Andy Kaufman, van wie Teeuwen een fragment liet zien en die bekendstaat als de komiek die situaties zeer ongemakkelijk wist te maken, had dat vast wel gedaan.

Klaas, de hoofdpersoon in Klaas – een verzameling tweets (met veel wit op de bladzijde) die Dijkshoorn de wereld in slingerde – lijkt wel een beetje op Kaufman. Hij houdt zich nooit aan afspraken, conventies en gebruiken: ‘Klaas organiseerde tupperwareparties. Wachtte hij tot iedereen binnen was en dan sloeg hij alles kort en klein met een hersluitbare sapbeker.’ Alleen is Klaas geen artiest. Hij kan niet anders en is gewoon zo: ‘Klaas deed bij wildvreemde mensen een stuk rubber in de mond, maakte een afgietsel van het gebit en verkocht dat als asbakje op de vrijmarkt.’

Drukwerk

Klaas deed me op z’n best denken aan Mannen van de radio van Hans Teeuwen en Pieter Bouwman (‘preventief aborteren’) maar toch vooral aan een moppenboek voor kinderen vanaf twaalf jaar. Absurdisme wordt kinderachtig en flauw als er helemaal niets op het spel lijkt te staan. Soms krijgt we een glimp te zien van Klaas als iemand met gevoelens. Hij moet soms onbedaarlijk huilen, (om een dochter, om botsautootjes of om een ondoorgrondelijk (heel diep) verdriet), maar daar wordt dit absurdisme niet sterker door. Sentimenteler wel.

Klaas huilde om botsautootjes. Kon hij niets aan doen. Het botsen en al die vreugde. Warme muntjes in handen. Weerloos.

Klaas werkt af en toe op de lachspieren, maar Klaas lijdt vooral onder de constante herhaling van zetten. Na een tiental tweets verwacht je niet anders meer dan het gekke, vreemde en onaangepaste. Echt ongemakkelijk wil het niet worden. Je zou denken dat Klaas zijn omgeving op zijn minst een ongemakkelijk gevoel moet bezorgen, maar veel verder dan ‘uniek voor die tijd’ en ‘je verwachtte het niet’, komen de reacties niet. Tientallen stukjes eindigen met formuleringen als: ‘je had toen niets’ of ‘je was blij met niets.’ Je stond erbij en je keek ernaar.

Rieuwert Krol

Nico Dijkshoorn – Klaas. Atlas Contact. 174 blz. € 15,-.