Inbreker wordt uitbreker

‘Uitwisselen van bezit,’ dat is wat hij doet, zeggen de mannen van een handig bureautje dat inbrekers zoekt met een ‘negen-tot-vijfmentaliteit’. Een van de hoofdpersonen in de debuutroman Een goede nachtrust van Peter Buurman gaat in op de vraag naar iemand met een ‘hands-onmentaliteit’ en kan na een korte stage bij een ervaren inbreker met een handige app ’s nachts op pad gaan.

Het wordt al meteen duidelijk dat we in de absurdistische wereld zijn terechtgekomen van Buurman, die onder meer voor Zondag met Lubach en De Speld schreef. De inbreker valt nogal klungelig een huis binnen en treft daar de half-comateuze eigenaar aan, die hij helpt ontsnappen aan zijn toestand. Daarna trekken ze op een scooter de nacht in. Naast ‘de inbreker’ en ‘de man’ zijn er nog andere personages zoals de uitbater van een shoarmatent en actrice Floor die kampt met slaapproblemen en als hoofdrolspeler uit de soap Vloer wil stappen.

Het lijkt of Buurman een verdiepende laag over werkelijkheid en verbeelding wil aanbrengen door te spelen met de tijd (het verhaal speelt zich af tijdens de nacht waar de wintertijd ingaat) en de ruimte (nacht, mist), maar het verhaal mag vooral niet te ernstig worden. Als de inbreker en de man in de shoarmatent zitten lijken ze in een opstootje met drie jonge mannen terecht te komen, maar die blijken uiteindelijk alleen te willen discussiëren over de racistische aspecten in de film Intouchables. Dat is wel leuk, maar later in de nacht herhaalt Buurman het trucje door de soapactrice te laten bestormen door een fan die een selfie wil maken. Zij vindt de soap: ‘Een kritiek op identiteit in de neoliberale wereld, hoe we steeds meer een beeld van onszelf creëren en dat op een gegeven moment niet meer kunnen verenigen met ons fluïde zelf daarachter.’

En zo gaat het de hele nacht door met toevallige ontmoetingen en onlogische overgangen. De inbreker gaat bijvoorbeeld ’s nachts naar een zonnestudio om zijn vitamine D-tekort tegen te gaan; dat is namelijk het nadeel van een beroep dat het daglicht niet kan verdragen. Zo rijgen de lolligheden zich aan elkaar. Net als de schrijver van de soap weet Buurman er geen bevredigend einde aan te breien. Van dit soort boeken, waarin niets echt op het spel staat, kun je er tien in een jaar maken.

Coen Peppelenbos

Peter Buurman – Een goede nachtrust. Das Mag, Amsterdam. 224 blz. € 22,50.

Deze recensie verscheen eerder in de Leeuwarder Courant en het Dagblad van het Noorden op 17 januari 2020.