Onhandig op meerdere vlakken

Een nieuwe verzameling korte werk van de Amerikaanse stripmaker Gabrielle Bell is iets om naar uit te zien. Haar werk is van hoog niveau en eenmaal in Bells denkraam toegetreden zijn haar verhalen zeer de moeite waard. Bell vertelt over zaken en situaties die waar kunnen zijn, soms deels autobiografisch, maar die altijd een vreemde wending krijgen. Het knappe en unieke van Bell is dat ze die wendingen altijd met zoveel gemak en overtuiging opvoert dat het lijkt alsof ze het echt heeft meegemaakt. Totdat je als lezer bedenkt dat het gewoon niet mogelijk is.

Sinds het begin van deze eeuw werkt Bell gestaag aan haar oeuvre, dat oorspronkelijk begon met de in eigen beheer uitgegeven comicreeks Lucky, waarin ze haar eigen leven als vertrekpunt nam. De verhalen uit Lucky werden verzameld in de gelijknamige bundel uit 2003 en The Voyeurs uit 2012. Tussendoor verscheen Cecil and Jordan in New York, een interessante en zeer aan te bevelen collectie korte verhalen die her en der waren gepubliceerd en die vorig jaar opnieuw werd uitgebracht, uitgebreid met nieuwe verhalen.

In Lucky en The Voyeurs leren we het personage Gabrielle kennen als een onhandige tobber, een vroege twintiger met een rugzakje. Weinig lukt, veel verzand en alles gaat gepaard met een hoop misbaar en treurnis. Het fraaie is dat ze toch een sprankje hoop aan de vertellingen meegeeft: Gabrielle is geen wanhopig geval, hooguit een beetje gemankeerd.

In de kloeke, autobiografische graphic memoir Everything is flammable licht ze een tipje van de sluier op: ze komt uit een eenoudergezin, met een moeder die zich terugtrekt in de bossen van Noord-Californië en daar vooral met de bomen praat. Gabrielle en haar broertje groeien op als povere outcast in een weinig florissante omgeving. En zelfs daar leert de lezer haar niet kennen als slachtoffer. Het is hooguit een reden voor haar onaangepaste gedrag, dat tot op de dag van vandaag voortduurt.

In Inappropriate is Gabrielle inmiddels al lang en breed verhuisd naar New York, waar ze in schimmige eenkamerapartementen woont, met steeds wisselende huisgenoten. Het is allemaal niet verheven en geslaagd, maar het lukt: ze heeft een baantje als freelance docente op de academie en ze is tekenmodel. In het titelverhaal zien we Gabrielle ten voeten uit: ze is onhandig in het kwadraat wat haar charmant maakt. Er zit geen kwaad in, het hoort erbij. Ze neemt alles met een nonchalance die vermoedt dat het haar niet interesseert, al is dat een stap te ver. Het tobberige is nooit ver weg; daar worden de verhalen echt boeiend en gelaagder.

Inappropriate is niet haar beste werk. Daarvoor zijn de verhalen onderling te inwisselbaar en inconsistent. In eerdere titels ontstond gaandeweg een interessant verhaalgegeven, dat stil mee bewoog op de achtergrond, maar in Inappropriate is dat niet aanwezig. Sommige verhalen zijn ludiek, andere dromerig of anekdotisch, maar alles staat nogal op zichzelf. Ze zijn niet thematisch verwant. Dat hoéft niet, maar juist dat maakte haar eerdere albums zo onweerstaanbaar: uit losse situaties ontstond een groter geheel.

Daarbij komt: de verhalen uit Inappropriate zijn niet waar. Ze zijn bedacht voor het leuke of interessante ervan. In 1-800-CATS komt een als kat verklede man de muizen uit haar keuken verjagen, in Nocturnal Guests gaat ze in gesprek met bedmijten, in het hilarische True Facts about Bears gaat het over de verschillen tussen een ijsbeer en andere beren. Hoe het zich allemaal tot elkaar verhoudt is onduidelijk. Nog eens: geen bezwaar, het is alleen niet zoals we van Gabrielle Bell gewend zijn.

Toch past Inappropriate in het sterke repertoire van Bell. Haar vertelstem is en blijft uniek. Het is alleen niet aan te raden met dit album in te stappen. Wie wat dat betreft de chronologie respecteert heeft veel te ontdekken, te genieten en zal later ook merken dat er genoeg knappe korte verhalen in Inappropriate aanwezig zijn.

Stefan Nieuwenhuis

Gabrielle Bell – Inappropriate. Uncivilized Books. 140 blz. € 20,99.