Het uitgummen van het verleden

De titel Raam, sleutel is niet het meest spannende deel van de nieuwe roman van Robbert Wellagen. Toch zijn het twee kernwoorden. Schrijfster Karlijn wordt thuis geïnterviewd door de tv-journalist Hanna. Er is direct een zekere vertrouwdheid tussen de twee en als Hanna even haar hand op het been van Karlijn legt, is er zelfs sprake van seksuele spanning. Na afloop van het interview zet Karlijn het raam open om de warmte van de tv- lampen te laten ontsnappen. Ze helpt mee de spullen van de tv-ploeg te dragen, maar als ze terug bij haar voordeur komt, merkt ze die is dichtgewaaid en dat ze geen sleutels heeft meegenomen.

Vanaf dat moment vindt er een ‘samenloop van omstandigheden’ plaats. De man van Karlijn, docent, komt snel naar huis gefietst, maar verongelukt onderweg. Het gebeurt allemaal in de eerste hoofdstukken, maar de opeenvolging van gebeurtenissen wordt in de rest van het boek een keten van schuldgevoel. Wat was gebeurd als ze het raam niet had opengezet, niet had meegeholpen, niet haar man Arne had gebeld?

Welagen, die al een groot aantal prachtige, kleine romans op zijn naam heeft staan, weet het gevoelsvacuüm waarin Karlijn terechtkomt goed te vangen. Naast de rouw over haar man bestaat er gelijktijdig een verliefdheid, voor het eerst op een vrouw.

Tot schrijven is Karlijn niet meer in staat, ondanks het succes dat haar boek na het tv-interview is geworden. De verkoopcijfers hangen voor haar samen met de dag waarop Arne stierf. Ze is wel in uitwissen: aantekeningen uit boeken gummen bijvoorbeeld. Dat doet ze heimelijk in Hanna’s appartement waarvan ze een reservesleutel heeft. Ze vernietigt ook de kleren die Hanna droeg op de dag van het interview. Wat niet lukt is om die noodlottige dag uit te wissen, al probeert ze de samenloop van omstandigheden in haar fantasie of dromen te veranderen.

Het is de verdienste van Welagen dat hij in zo’n korte roman zo diep kan afdalen in de gevoelens van een vrouw, zonder heel expliciet te worden. Daarnaast geeft Welagen een vilein inkijkje in de literaire wereld, waarin uitgevers zonder scrupules auteurs achter de broek aan zitten om hun succes uit te melken, want ‘het zou zonde zijn als we dit momentum niet grijpen.’ Waarin Karlijn op billboards haar portret terugziet, de vrouw die ze was voor het succes, iemand die ze in de tussentijd is kwijtgeraakt. Raam, sleutel is indringende literatuur op de vierkante centimeter.

Coen Peppelenbos

Robbert Welagen – Raam, sleutel. Nijgh & Van Ditmar, Amsterdam. 208 blz. € 18,50.

Deze recensie verscheen eerder in de Leeuwarder Courant en het Dagblad van het Noorden op 14 mei 2021.