Lucky Luke en het verhaal over de vrouwtjes en de stoere cowboy

Het concept van Lucky Luke is nog lang niet uitgewerkt. Iedere keer als er weer een album verschijnt, blijkt hoe sterk het is, zoals een paar maanden geleden nog de maatschappijkritische Een cowboy tussen het katoen, over racisme op de prairie. Lucky Luke kan even gemakkelijk luchtig zijn (over een fietstransport, over Jolly Jumper die niet meer kan praten) als serieuzer van toon en onderwerp. In het nieuwe album, Wanted Lucky Luke, voert luchtigheid de boventoon, hoewel er wel wat op af te dingen valt.

In Wanted Lucky Luke van de getalenteerde Franse stripmaker Matthieu Bonhomme (1973, Keizerin Charlotte, Esteban) schiet onze vrije jongen een groepje dames te hulp als zij worden belegerd door een horde indianen. Luke redt het drietal uit hun benarde positie, ze hebben zich verschanst onder hun huifkar, en besluit dan na enige bedenkingen de dames naar de nabijgelegen stad te escorteren. Tot zover geen vuiltje aan de lucht. Dit is gesneden koek voor Luke, ware het niet dat er onderweg van alles gebeurt, waaronder een weerzien met een oude bekende – een vastigheidje in hommage-albums. Het idee achter de titel is goed gevonden maar wordt uiteindelijk toch een beetje uit de hoge hoed getoverd in de slotpagina’s. Maar dan heeft de lezer er wel een leuk en onderhoudend verhaal opzitten.

Wanted Lucky Luke is geen reguliere aflevering van Lucky Luke. Dus niet nummer 74 en ook geen deel uit De nieuwe avonturen van Lucky Luke. Anders dan spinoff-series als Robbedoes door… is het ook niet genummerd. Dit album moeten we zien als een deel uit de serie losse uitstapjes; Bonhomme deed dit al eerder met het sterkere De moordenaar van Lucky Luke. Het mooie aan deze losse opzet is dat iedere tekenaar die met Luke aan de slag gaat zijn eigen stempel op het uiterlijk mag drukken. Niet alleen op de figuren, maar ook bijvoorbeeld het omslag: dat van Wanted Lucky Luke is net zo fraai als van Bonhommes eerste; de coveropmaak van Het stalen ros van de Duitse stripmaker Mawil zag er bijvoorbeeld heel klassiek Duits uit, met een kenmerkend tekstlogo in frisse kleuren.

Het kleurgebruik in Wanted Lucky Luke is uit de kunst. Bonhomme, die naast het scenario en de tekeningen ook de inkleuring erbij doet, heeft zijn palet perfect uitgebalanceerd. De kleuren dragen het verhaal: hij legt dreiging in de pagina’s door harde kleuren te gebruiken en sust de lezer bijna in slaap als die met de personages door de woestijn trekt op zoek naar water: de zachte, zanderige kleuren met de bleke lucht maken dorstig.

Net als in De moordenaar van Lucky Luke speelt Bonhomme verrassend en sterk met zijn decoupage. De filmische perspectieven zijn even speels als logisch: het lezersoog vloeit over de pagina’s, de actiescènes zijn net zo sterk als de dialoogsequenties. Bonhomme is een heel sterke beeldverteller, hij voelt de traditie van Morris bovendien prima aan.

Alles koek en ei? Nou, op het verhaal zelf valt wat af te dingen. Uiteraard, het is maar een Lucky Luke en als we op iedere slak zout leggen, mogen we straks niks meer, maar toch: de drie dames uit het verhaal, die overigens prima hun mannetje staan als het erop aan komt, worden wel erg stereotiep uitgebeeld. Ze zijn de hulpbehoevende vrouwtjes die niet zonder een stoere cowboy kunnen, op wie ze ook nog alle drie verliefd worden. Als een stel onnozele bakvissen strijden ze om de gunsten van de lucky one. In de grote lijn van het verhaal lijkt het Bonhomme heel goed uit te komen dat het drie vrouwen zijn en niet drie mannen. De interactie en de spanning was in het laatste geval zeker anders geweest. Het geëmmer en getreuzel, de halfslachtige beslissingen: die waren er allemaal niet geweest als Luke drie heren op sleeptouw had moeten nemen – wat overigens moeiteloos had gekund, zoveel rol hebben de dames niet.

En daar komen we uit bij ’toch wel een dingetje’. Dit verhaal is heel duidelijk opgehangen aan het klassieke beeld van de vrouw: bangig, tikje hysterisch, onderdanig en niet werkelijk overtuigd van eigen kunnen. Dergelijke genderstereotyperingen zijn nog springlevend in de op oude leest geschoeide stripwereld. Maar toch kunnen de actuele discussies hierover maar moeilijk iemand zijn ontgaan: het leeft, bijvoorbeeld in de film- en televisiewereld. Anders gezegd: er wordt tegenwoordig zo uitgebreid over gesproken, dat ook stripmakers hun verantwoordelijkheid gerust mogen nemen.

Het is bijzonder dat uitgerekend de hoogblonde kinderheld Jommeke ons hierop moet wijzen: in het hilarische Jommeke in de knel én de penarie van Jelle de Beule en Thijs de Cloedt komen de held en zijn vriendje de Miekes ophalen om op avontuur te gaan. De meisjes gaan niet mee. De scène is te mooi om in dit verband niet te laten zien:


Terug naar het Wilde Westen en de argumenten die uiteraard worden opgeworpen om te rechtvaardigen dat de vrouwen van toen heel anders waren dan die van nu. En dat het daarom logisch is dat we ze nu nog steeds zo uitbeelden. En dat we het allemaal niet zo stellig moeten zien, als een stelletje zeikerds, omdat het maar een stripverhaaltje is. Al die bebaarde argumenten bestaan al zo lang dat het tijd wordt om de tondeuse in die nonsens te zetten. Niets te nadele van Luke, die doet ook gewoon zijn best, maar het zou een mooi beginnetje zijn als er iets van benul indaalt. We zouden toch niet willen dat de cowboy voor altijd poor blijft?

Stefan Nieuwenhuis

Mathieu Bonhomme – Wanted Lucky Luke. Lucky Comics. 72 blz. € 8,99.