Niet veel meer dan hormonen

Met de vertaling van Hormonen in de nacht van Lu Min wordt volgens de inleiding bij deze verhalenbundel ‘een van de interessantste Chinese schrijfsters van dit moment’ toegankelijk voor het Nederlandse publiek. Wat deze verhalen interessant maakt is een raadsel. De verhalen leunen namelijk vaak op een soort clou die of niet bijster interessant is, of die een lezer van verre aan zag komen. Verder doen alle verhalen nogal langdradig aan, de personages blijven vlak en de stijl is niet bepaald verheffend. Wat misschien interessant is, is dat deze schrijfster immorele of tenminste ongewone handelingen direct beschrijft. Daar blijft het echter bij: een soort puberaal kijk eens wat ik op durf te schrijven.

Het openingsverhaal ‘Het diner’ lijkt nog wel spannend te beginnen. De hoofdpersoon krijgt te weten waar en wanneer een maffiabaas gaat eten. Hij is van plan om de rekening van dat diner te betalen om zo in de gunst van de maffiabaas te komen. Gedurende het verhaal komen er steeds meer personages bij die aan dit plan mee willen doen, en het verhaal verzandt in oninteressante voorbereidingen. Het einde is volslagen ongeloofwaardig, maar grappig wil het ook niet worden.

Hetzelfde geldt voor het verhaal ‘Twee voeten drie mensen’, dat op de achterflap prominent wordt genoemd met de zin: ‘Een stewardess laat zich meeslepen in een riskante driehoeksverhouding waaruit ze maar één uitweg ziet.’ Hoe de stewardess Zhang Han aan de verhouding begint:

Allemachtig, ze had te maken met een voetfetisjist.
Dat kende Zhang Han heus wel! Er kwam een soort vreugde in haar op omdat ze was geslaagd voor deze test. Maar het was dan ook een wereld waar ze wel wat van wist. Onder de stewardessen met wie ze optrok zaten allerlei types. Er waren er die porno maakten, aan rollenspelen deden, lesbisch waren, triootjes hadden, aan sm deden, enzovoort. Maar Zhang Han zelf, al wist ze dat allemaal, had zich nooit met zoiets ingelaten. Wat dat betreft bleef ze achter, haar collega’s keken een beetje op haar neer. Dat dit haar vandaag zou overkomen, dat had ze niet verwacht. Fragmentarische beelden flitsten aan haar voorbij, als een instructiefilmpje op internet. Ze was nieuwsgierig, ze wilde het meemaken, ze wilde ook winnen. Het was best ingewikkeld wat er allemaal in haar omging.

Dit leest behoorlijk knullig. Er staan veel woorden in die nogal groot en vaag zijn, zoals ‘een soort vreugde’, woorden die misschien niet helemaal precies zijn, zoals ‘test’, alle categorieën van seksuele uitspattingen, als ze zo genoemd mogen worden (Zhang Han lijkt het in ieder geval reuzespannend te vinden) worden expliciet genoemd. Het grootste bezwaar is echter dat complete zinnen net zo goed geschrapt hadden kunnen worden, aangezien de lezer die informatie ook zelf kan bedenken. Wie staat er nu op met de gedacht die dag een voetfetisjist aan zijn of haar voeten te treffen? Allicht heeft de lezer door dat Zhang Han het best ingewikkeld vindt allemaal. In dit stukje tekst staan wel twee haakjes die een lezer kunnen boeien: hoe gaan de collega’s dan met Zhang Han om, als ze zo op haar neerkijken als op een preutse juffrouw? Wat voor beelden krijgt Zhang Han, zonder enige ervaring, van voetfetisjisme? Dat blijft bij ‘Fragmentarische beelden’ en een overbodige metafoor. Had deze dingen uitgewerkt en getoond, in plaats van verteld wat de lezer al weet, dan had de lezer niet door de pap hoeven ploeteren zonder de krenten te vinden.

In het titelverhaal ‘Hormonen in de nacht’ willen vrienden dat He Dongcheng vertelt wat hij heeft gedaan. Hij verpakt het hoogdravend, maar eigenlijk is het vooral erg plat, en al die woorden niet waard:

We waren bedekt door een gemeenschappelijke dunne deken, alsof zij en ik een bed en een kussen deelden, elkaar bijstonden in onze nood. In deze fictieve vliegmachine, met een onkenbare locatie en bestemming, tienduizend meter boven de Stille Oceaan, groeide er in mij een niet in woorden te vatten genegenheid voor haar, als waren we van hetzelfde vlees. Er was geen onderscheid, geen tweehartigheid meer tussen haar en mij. Ik duwde zachtjes de armleuning tussen ons in omhoog en trok de deken wat op. Toen stak ik onder de deken een hand uit en tastte voorzichtig rond, op zoek naar de hand van de vrouw. Het kon niet met mijn eigen hand, die was na alle arbeid van de afgelopen jaren niet meer geschikt.

Hoewel ‘tweehartigheid’ een mooi woord is, zal de lezer doorhebben dat het vervolg eerder plat dan romantisch is, en erg omslachtig bovendien.

Erik-Jan Hummel

Lu Min – Hormonen in de nacht. Diverse vertalers, onder redactie van Annelous Stiggelbout. De Geus, Amsterdam. 264 blz. € 25,00.