Het individu versus de gemeenschap

De schrijver Emezi omschrijft zichzelf als hen/hun en is een gelauwerde bestsellerauteur in de VS. Hun opmerkelijke verschijning en persoonlijkheid heeft geleid tot de nominatie Next Generation Leader bij Time Magazine. Zoals de schrijver in het dankwoord aangeeft, neemt hij in De dood van Vivek Oji de lezer mee op een kroniek van een aangekondigde dood, waarin gerefereerd wordt aan het boek met die titel van Gabriel Garcia Marquez.

De dood die plaatsvindt wordt verteld vanuit verschillende perspectieven: een alwetende verteller, Osita de neef van Vivek, Kavita de moeder van Vivek en Vivek zelf. Halverwege het boek komt Vivek meer aan het woord en onthult hij steeds meer wie hij in wezen is. Het verspringen van de 1e persoon naar de 3e persoon geeft de roman een zekere vrijheid. Het is mooi om te zien dat strakke literaire regels naast zich neergelegd kunnen worden, zonder dat de roman aan duidelijkheid verliest.

Ook komen de verschillende invalshoeken goed overeen met de ambitie van de schrijver om een hele gemeenschap te verbeelden. Het verhaal begint voor de geboorte van Vivek met zijn oma en ouders, en speelt zich af in Nigeria in de bubble van vrouwelijke emigranten die getrouwd zijn met een Nigeriaanse man, de zogenaamde Nigerwives. De schrijver wil deze gemeenschap zowel kritisch belichten als liefdevol herinneren, want de hechte band die zij heeft gaat gepaard met conformisme, wat het moeilijk maakt om een eigen identiteit te ontplooien en te tonen.

En als je het niet aan anderen vertelde, was het dan wel echt? Of was het dan gewoon iets wat je elkaar alleen maar voorhield?

Voor Vivek is die eigen identiteit queer zijn, voor zijn neef Osita homoseksueel zijn en voor leeftijdsgenoten de ontdekking van hun seksualiteit. Emezi’s fluïde gender is terug te vinden in het personage van Vivek, die tot vlak voor het einde als een hij wordt aangeduid waarna hij toch overgaat in een zij met een meisjesnaam.

De dood van Vivek Oji een interessante vertelling die de lezer introduceert in een voor velen onbekende Nigeriaanse wereld met eigen voedsel, rituelen en geloof. Wel is het vanaf het begin van de roman belangrijk om aandachtig te blijven, omdat veel personages van de gemeenschap een eigen vertellijn krijgen. De vraag is of de lijn van Vivek en Osita daardoor aan diepgang mist. Hier had de roman mogelijk baat gehad bij nog eens vijftig extra pagina’s. Die lijn is namelijk de meest spannende en controversiële, maar de schrijver lijkt hier enigszins voor terug te deinzen.

Rosanna Del Negro

Akwaeke Emezi – De dood van Vivek Oji. Vertaald door Adiëlle Westercappel. Podium, Amsterdam. 256 blz. € 21.99.