Voortdurend broeierig

Na tien jaar ligt hij dan eindelijk in de winkel: de tweede roman van Donna Tartt. Nederland heeft zelfs de primeur gekregen, want de vertaling ligt nog eerder in de winkel dan de oorspronkelijke Amerikaanse editie. En net als De verborgen geschiedenis is ook De kleine vriend weer een dikke pil met veel suspense die je in één adem wilt uitlezen.

Direct in het begin is er al sprake van een moord. Robin, de oogappel van de familie, wordt tijdens een feestdag dood gevonden in de tuin. Opgehangen. Niemand weet wat er met hem gebeurd is en niemand kan de dader achterhalen, want zelfmoord wordt uitgesloten. Vanaf dat moment wordt Harriët, die ten tijde van de moord nog slechts een baby was, de belangrijkste persoon in het boek. De hele familie valt uiteen, moeder wordt een onbenaderbaar wrak, vader zit met een minnares in een andere staat, haar oudere zus Allison dwaalt rond als een schim en oma Edie en haar zussen zwijgen over het voorval. Maar Harriët is vastbesloten om de moordenaar van haar broer te vinden. De schuldige heeft ze ook al: Danny, die vlak voor de moord is weggestuurd van hun huis. Danny komt uit een arme, criminele familie, met broers die overvallen plegen en drugs verhandelen, een godsdienstwaanzinnige broer, een mongools broertje en ook nog een aan kanker lijdende oma. Sommige families zit werkelijk alles tegen.

Tartt weet al die werelden in het land van de Mississippi goed te typeren. Een plattelandsgemeenschap waar iedereen elkaar kent en waar een voortdurende broeierige sfeer hangt. Samen met Harriët ben je bezig met de ontmaskering van de dader en dat geeft De kleine vriend de spanning van een misdaadroman. Dat is ook de zwakte ervan. Tartt gebruikt de goedkope trucjes van een thriller. Als Harriët samen met een vriendje inbreekt in het huis van de gelovige broer van Danny, dat vol kisten met slangen staat, dan zul je net zien dat op dat moment Danny binnenkomt met zijn oudere criminele broer. Hetzelfde tafereel herhaalt zich op het einde. Er is iets verstopt in een watertoren en juist als Harriët daar poolshoogte komt nemen, komt ook Danny eraan. Tartt ontkomt niet aan die makkelijke effecten.

De misdaadlijn zal het boek tot een verkoopsucces maken, maar de sfeertekening van het landschap en de portretten die Tartt maakt van de tantes van Harriët laten zien waar haar kracht als schrijfster schuilt. Het is te hopen dat er in het volgende boek geen moord voorkomt.

Coen Peppelenbos

Donna Tartt – De kleine vriend. Vertaald door Christien Jonkheer, Barbara de Lange en Babet Mossel. De Bezige Bij, Amsterdam. 600 blz. € 27,50.

Verscheen eerder in de Leeuwarder Courant, 27 september 2002.