Meesterlijke zkv’s van Tommy Wieringa

Bij zijn laatste roman Caesarion waren mijn verwachtingen te hoog gespannen en ondanks de mooie zinnen en de gedegen constructie beviel de roman me minder dan Joe Speedboot, een boek dat ik tot de mooiste boeken van de afgelopen tien jaar reken. Bij Ga niet naar zee, een bundel columns, althans dat dacht ik, waren mijn verwachtingen te laag afgesteld. Een bundel columns is over het algemeen het samenraapsel van noest arbeid in een krant of tijdschrift. De schrijver wacht lang genoeg tot hij voldoende materiaal heeft en de uitgever doet er een kaftje omheen en klaar is Kees. Dit is van een ander kaliber.

Tommy Wieringa schrijft een wekelijkse column voor De Pers. Die zijn soms toegespitst op de actualiteit, maar vaak ook niet. Ga niet naar zee kent geen genreaanduiding: er staat nergens dat dit een verzameling columns is en er staat ook nergens vermeld dat ze eerder gepubliceerd zijn. Voor dit genre heeft A.L. Snijders de term zkv gemunt, zeer korte verhalen. Het is niet verwonderlijk dat je bij deze bundel aan zkv’s denkt, omdat Snijders ook een paar keer langskomt, Wieringa net als Snijders houdt van lange citaten in zijn stukken en er zelfs personen in beide werelden rondwandelen, zoals de kunstenaar Joost Conijn. Bovendien is dit boek vormgegeven door Martien Frijns, de man die ook de boeken van Snijders verzorgt.

Binnen twee, drie bladzijden heb je dus al door dat je niet te maken hebt met een doorsnee bundel met columns. Je dwingt jezelf tot een lager leestempo, zodat je langer kunt genieten. Van zinnen die je kunt citeren (‘De mensen in Goor lopen er een beetje raar bij in hun zomerkleding, alsof ze een weddenschap hebben verloren en nu gekke kleren aan moeten.’) tot stukken die je hart binnen denderen. Dat gebeurt regelmatig, vooral bij de verhalen waarin de dood langskomt. En die komt vaak op bezoek in de vriendenkring van Wieringa. Vrienden uit zijn jeugd, medespelers van zijn rugbyclub, collega-schrijvers zoals Martin Bril en Adriaan Jaeggi: Wieringa herdenkt ze op een grootse wijze.

Misschien staat de aanduiding zkv niet onder de titel van deze bundel uit eerbied voor de schrijver A.L. Snijders. Dat moet maar eens afgelopen zijn. Het genre hoort bij Tommy Wieringa. Ik denk ook bij schrijvers als Peter Middendorp, Erik Nieuwenhuis en Gerbrand Bakker. Ze kunnen prachtig formuleren, ze hebben humor en er zit ook een zekere ootmoed in hun werk. Er rest nog één week om dit boek aan te schaffen en je hebt gegarandeerd een goede Kerst.

Coen Peppelenbos

Tommy Wieringa – Ga niet naar zee. De Bezige Bij, Amsterdam, 286 blz. € 18,50.