George Bush is a complete spa!

Ik heb altijd een zwak gehad voor ‘valse vrienden’, woorden die op een woord in een andere taal lijken, en de indruk geven dezelfde inhoud te hebben, maar in werkelijkheid iets anders betekenen.

       Vroeger maakte ik lijstjes, zoals ik – waarschijnlijk in een zucht de wereld ordentelijker en wie weet toegankelijker te maken – lijstjes van de gekste dingen maakte: steden die op ‘drecht’ eindigen, beroemdheden die niet per vliegtuig reizen, vogels met zwemvliezen, vergeten specerijen, enzovoorts. In mijn valse vrienden-lijstje beperkte ik me tot Nederlandse, Franse en Engelse woorden. De voorwaarde was dat je ze op dezelfde manier schreef.

       Zo was er geen plaats voor een woord als ‘eventual’ wat dan wel lijkt op het Nederlandse eventueel – en op het Franse ‘eventuel’ – maar er toch iets anders uitziet. Ook Franse woorden als ‘canon’, ‘magasin’ en ‘viol’ haalden mijn lijstje niet.

       Er bleef genoeg over. Ik herinner me, om even in de Franse hoek te blijven, ‘vent’, ‘horloge’, ‘bonbon’, wat in de taal van François Hollande respectievelijk wind, klok en snoepje betekent. Een van de mooiste ‘faux amis’ vond ik ‘colbert’, een woord dat in het land van herkomst begraven werd met zijn naamgever (Jean-Baptiste Colbert, de Financiënminister in het kabinet van Lodewijk de Veertiende) en nooit, zoals in het Nederlands, evolueerde tot een klassiek mannenjasje. Als je in een Parijse kledingwinkel om een colbert vraagt, begrijpt niemand wat je bedoelt.

       Een ander woord dat gemakkelijk tot misverstanden kan leiden als het gebruikt wordt door iemand die Frans denkt te beheersen is ‘milieu’.

       Het verhaal gaat dat minister Vorrink zich in de jaren zeventig in Frankrijk presenteerde als ‘ministre du milieu’, wat door Franse oren geïnterpreteerd wordt als ‘minister van het criminele circuit’. Ook al is het nooit bewezen dat zij dit ook echt gezegd heeft – W.F. Hermans vertelt erover in zijn bundel Door gevaarlijke gekken omringdr – het had natuurlijk heel goed gekund.

       Ook Nederlands kampioen pleepot-gooien heeft zich een keer flink vergaloppeerd aan een valse vriend toen hij bij een staatsbezoek in Mexico iets brabbelde over garnalen die naar de kloten gingen, terwijl hij naar het schijnt iets heel anders bedoelde. Hoe het zover kon komen, en op welk moment de valse vriend toesloeg, weet ik niet. Ik spreek geen Spaans en ik ben niet koningsgezind.

       Sinds mijn naam in een adem genoemd wordt met een rood flesje van het merk Spa, is het tijd om eens te kijken of dit woord ook in andere talen gebruikt wordt, en misschien nog iets anders betekent dan een stad in België waar water uit de grond komt.

       Een tocht door de krochten van het internet leert me dat de drie letters, s, p en a, in die volgorde, in zo’n beetje elk land wel iets hebben losgemaakt.

       Drie muisklikken verder en je weet dat er in België een politieke partij is die Socialistische Partij Anders heet, dat Suriname de Surinaamse Partij van de Arbeid kent, dat in Canada de Separation Party of Alberta zich inzet voor de onafhankelijkheid van die provincie, dat de afkorting voor een naamloze vernootschap in Italië s.p.a. is.

       Een oproep op Facebook levert nog veel meer op. Een dame uit India beweert dat S P A in haar streek Sexy People’s Area betekent, een dierenleedbestrijdster uit Lyon schrijft dat er in Frankrijk een vereniging is die als Société Protectrice des Animaux door het leven gaat en Anthony uit Chelsea raadt me aan de woorden ‘Ireland’, ‘idiot’ en ‘Spa’ op de balk van een zoekmachine te gooien.

       Als ik zijn instructies volg besef ik dat de valsevriendenkring van mijn flesje nooit meer dezelfde zal zijn. Ik zit op een pagina van de Urban Dictionary. De beschrijvingen zijn accuraat en voorzien van mooie voorbeeldzinnetjes.

       Zo lees ik bij het Ierse scheldwoord ‘spa’ (als afkorting van spastic, in de betekenis van idioot of achterlijk): George Bush is a complete spa!

       Maar het kan ook het tegenovergestelde betekenen, als iemand je in South Wales ‘spa’ noemt, dan ziet hij een vriend in je, en in Houston zijn spas wijken waar je flink in de buidel moet tasten voor massages en andere lichamelijkheden: Damn let’s go to that spa, I need to get some booty!

       Het laatste zinnetje bewijst dat er zoiets als een geheim verbond tussen bronwater en erotiek moet bestaan: I hope to achieve SPA tonight. Waar deze ‘ik’ naar verlangt? Hij verlangt naar Sex, Pot and Alcohol.

       Zal ik mijn flesje ooit nog onder ogen durven komen?

Aristide von Bienefeldt