Verlaten of verlaten worden

In de romans van Grøndahl staan personages vaak op het punt om iemand te verlaten of om verlaten te worden. Dat roept bij hen herinneringen op aan eerdere verbroken relaties en de niet altijd probleemloze band met ouders of kinderen. Het zijn vooral die herinneringen die voor de personages van Grøndahl belangrijk zijn. Zo belangrijk dat ze bijna niets anders dan hun verleden lijken te zijn.

Zo is het ook met Barbara, de hoofdpersoon in Voordat we afscheid nemen. Als meisje wordt ze op een brug in Calcutta gevonden en geadopteerd door de alcoholische Judith en de leraar Erik. Erik verlaat het gezin als ze zeventien is en dus zit ze daarna alleen met haar gevloerde moeder opgescheept. Barbara krijgt een relatie met de oudere fotograaf Marcus. Marcus komt zelf ook uit een gebroken gezin en leeft uit de koffer. Ze hebben het goed samen, maar na een tijdje wil Marcus niet meer dat Barbara zich aan hem bindt en verbreekt hij de relatie. Daarna is ze alleen. Ze werkt op een uitgeverij en komt alleen haar huis uit om naar haar werk te gaan.

Ze lijkt tevreden met haar eenzaamheid. Ze doet denken aan vroeger: ‘Ze hield van haar eenzaamheid als van een tuin. Terwijl ze haar scriptie over Emily Dickinson schreef, had ze ’s avonds haar baantje aan de kassa van een bioscoop in de binnenstad.’ Af en toe eet ze bij vrienden die het perfecte leven lijken te hebben, maar daar krijgt Barbara het benauwd van. Misschien – denkt ze- is ze niet cynisch genoeg. Ze overweegt het cliché meer in haar leven toelaten en met de eerste de beste vrije man van haar leeftijd meegaan om ook zo’n perfect plaatje te vormen.

Een mogelijke kandidaat voor het perfecte plaatje blijkt een zeer talentvolle maar ambitieloze schrijver te zijn. Hij kiest er bewust voor om niets te publiceren, maar misschien is dat ook een manier om zijn miskendheid te uiten. Barbara zou je dan een miskende geliefde kunnen noemen. Van een ex van Marcus hoort Barbara twee jaar later dat Marcus ongeneeslijk ziek is. Ze neemt tegen zijn uitdrukkelijke wens in toch weer contact met hem op. Ze kan het niet laten.

Niemand is echt gelukkig of lijkt dat te kunnen worden in deze roman. Iedereen probeert om te gaan met het onvermijdelijke verlaten worden. Voordat we afscheid nemen van Grøndahl is weer een roman die relaties, verwachtingen en hoop probeert te ontleden. Het is een aardige roman vol mooie beelden en indrukwekkende beschrijvingen en Grøndahl moet wel vreselijk uit de bocht vliegen, wil ik hem niet verder lezen. Echt indringend of noodzakelijk wordt deze roman nergens.

Rieuwert Krol

Jens Christiaan Grøndahl – Voordat we afscheid nemen, J.M. Meulenhoff. 288 blz. € 19,95.