Kramp in je maag

Het vorige deel van Ype + Willem heette nog ironisch Koek en ei, terwijl de lezers van de dagelijkse fotostrips van Ype Driessen wisten dat de relatie inmiddels op de klippen gelopen was. De strip heet nu dan ook Ype en deel 5 in de reeks gaat voornamelijk over de breuk. Uit! heet het boekje en Driessen heeft zichzelf voorop geportretteerd als de figuur op het schilderij ‘De schreeuw’ van Edvard Munch.

Ype Driessen heeft de fotostrip opnieuw uitgevonden in Nederland. Hij maakte van een dood genre dat voorbehouden was aan suffe meisjesbladen weer een moderne variant. Ype + Willem was enig in zijn soort omdat hij er ook nog eens een autobiografische fotostrip van had gemaakt. Zolang het in de relatie goed gaat, is er natuurlijk niets aan de hand, maar als die relatie plotsklaps ophoudt wordt zo’n fotostrip wel heel erg pijnlijk voor jou als maker.

Het is knap om te zien dat Driessen ook deze fase heeft vastgelegd in strips. De breuk kwam nogal onverwacht blijkt uit dit deel. Op het laatste plaatje waarop Willem echt figureert, zegt hij ‘Een kusje? Daar koop ik toch zeker geen ene kut voor?!’ De vijf strips die daarop volgen zijn onvoltooid: voorstudies, uitgewerkte ideeën, maar de geliefde is en blijft weg. Driessen vervangt Willem daarna tot een getekende figuur om de voor de lezer te reconstrueren wat er gebeurd is, culminerend in het moment dat hij voor het laatst de deur achter zich dicht doet.

Ach ja, iedereen die wel eens is verlaten, kent het gevoel dat Ype daarna in foto’s probeert te vangen. Dat de een zijn liefde opzegt, wil nog niets zeggen over de liefde van de ander die door blijft gaan. In dit geval stijgt Driessen boven zichzelf uit om het gemis te illustreren. Je krijgt af en toe kramp in je maag omdat zijn wereld aansluit bij je eigen herinneringen.

Driessen staat voor de moeilijke taak om zichzelf nog een keer uit te vinden. Op het einde van Uit! wordt duidelijk dat hij Utrecht gaat verlaten en met vrienden gaat samenwonen in Amsterdam, maar het fundament onder zijn strip, zijn eigen bestaan dus, is weg. De strip ging over een duo en nu gaat de strip over een single die de wereld in zijn eentje tegemoet treedt. Een wezenlijk ander uitgangspunt. Je ziet in de strips dat hij nog op zoek is naar een nieuwe vorm. Een talent als hij zal die ongetwijfeld vinden. In de tussentijd maakt hij grappige, melige, hilarische en, vooral in dit deel, ontroerende fotostrips. Het verbaast me dat dit talent nog niet is opgepakt door de grote bladen. Bij NRC.next heeft hij een tijdje onderdak gevonden, maar dat is helaas voorbij. Uit! bewijst dat Ype Driessen een groot podium verdient.

Coen Peppelenbos

Ype – Uit! Strip2000, Eindhoven. 96 blz. €9,95.