17/03/2014

Drieëntwintigste hoofdstuk

Hoe Hieronimus privésecretaris werd bij een oude heer die een kamenierster had, genaamd Amalia, en hoe hij zich tot in het volgende hoofdstuk keurig gedroeg.

Van alle denkbare staten en standen
Die ons bekend zijn hier te lande,

Is zonder twijfel naar menselijke maat

De weduwenstatus de treurigste staat.
Waar de man ontbreekt (die nota bene
Als hoofd van de vrouw geldt) is de hygiëne

Of lichaamsverzorging doorgaans slecht,

En van de huishouding komt niets terecht.
De inkomsten worden drastisch verminderd
De hoogst onmisbare voeding verhinderd,

En gelijk in een diep tranendal

Is angst, nood en kommer overal.
Dat moest nu ook mevrouw Jobs ervaren,
Want ze zag al in de eerstvolgende jaren

Hoe zich haar welstand als een kreeft

Snel achteruit begeven heeft.
Hieronimus echter heeft zonder klagen
Daartoe ook het nodige bijgedragen,

Want in zalig nietsdoen zwelgde hij,

At goed en dronk nog beter daarbij.
De weduwe bleek door die gang van zaken
Na verloop van tijd haar geduld kwijt te raken,

Want Hieronimus sloeg wel het

Grootste gat in haar budget.
Gelukkig begon het hem langzaam te dagen
Dat hij zich niet langer meer zo kon gedragen,

Daarom informeerde hij wijd en zijd

Naar passende werkgelegenheid.
En daar op aarde de dommen en vromen
Meestal het snelst aan hun trekken komen,

Kwam Hieronimus eens te meer

In dienst bij een adellijke heer.
Deze heer van stand was in een prachtig
Buitenverblijf op het land woonachtig

En verteerde als brave cavalier

Zijn grote inkomsten met plezier.
Hij had weliswaar (vele jaren daarvoor nog)
Iets gedaan in de Zevenjarige Oorlog

Maar lag daar meestal in garnizoen,

Blij niets gevaarlijks te hoeven doen.
Met dit leventje niettemin ontevreden
(want hij haatte oorlog en minde de vrede)

Nam hij na een jaar en een dag

Als dappere vechtjas zijn ontslag.
Toch kon hij het in het vervolg vaak niet laten
Over zijn diverse zeges te praten

En hoe hij ooit in een vloek en een zucht

Bijna gevangen was op de vlucht.
Overigens hield hij wel van een geintje
En schoot op jacht soms een haas of konijntje.

Een goede bourgogne, daar hield hij van

En ging door het leven als ongetrouwd man.
Maar hij mocht dan een eeuwige vrijgezel zijn,
Toch deed dat geen afbreuk aan zijn welzijn.

Want een kamerjoffer was dag en nacht

Op al zijn behoeftes terdege bedacht.
Hij zorgde ervoor zich niet te vermoeien
Door zich met vermogensbeheer te bemoeien,

Dat had hij (want zelf daarvoor te oud)

Aan twee ondergeschikten toevertrouwd.
De ene deed dienst als slimme, ervaren
Rentmeester, gelouterd door de jaren;

De ander die daar dienst deed,

Was secretaris, naar het heet.
De beheerder, als levende van hun tweeën,
Was in die hoedanigheid uiterst tevreeën,

Want hij diende daar al jarenlang

Voornamelijk zijn eigenbelang.
De secretaris echter was al een paar dagen
Dood en daarom ten grave gedragen;

Zijn belangrijke post was zodoende vacant

En zijn broodheer tijdelijk zeer onthand.
Nu was die beheerder een oude bekende
Van Hieronimus’ ouders en daarom wendde

Hij trouw en gedienstig zijn invloed aan

Om hem te helpen aan die baan.
Hij liet dus niet na hem te recommanderen,
En hem in persona te introduceren

Bij de joffer en de gewezen sappeur

Als vakbekwame administrateur.
Bij die kennismaking was al meteen gebleken
Dat de joffer zeer over hem was te spreken

Want hoog en heilig beloofde ze toen

Voor hem een goed woordje te zullen doen.
Ze had in één oogopslag wel al bekeken
Dat hij een vooruitgang was, vergeleken

Bij die vorige, ziekelijk spichtige klerk:

Hieronimus immers was groot en sterk.
Gezien het feit dat, zoals ik reeds meldde,
De joffer doorslaggevend belang in hem stelde

Ging de oude heer direct akkoord

En gaf daarop zijn adellijk woord.
Als blijk van genade moest te zijner ere
Hieronimus dit keer zelfs met hem dineren;

En de heer zei met vriendelijke stem

Toen de maaltijd beëindigd was tegen hem:
‘U dient als een van uw belangrijkste taken
Over het vee en het huispersoneel te waken,

En bent zoals het een secretaris past

Met alle registratuur belast.
Indien u bereid bent de uit deze plichten
Voortvloeiende werkzaamheden te verrichten,

Dan bied ik u daarvoor als jaarlijks loon

Veertig harde rijksdaalders schoon.
U treedt desgewenst hier in dienst als schrijver,
Als dank waarvoor, bij gebleken ijver,

Ik u voor de naaste toekomst dan

Nog verdere bonussen toezeggen kan.
Behalve als ik u erop zou betrappen
Met mijn kamerjoffer aan te pappen,

Indien mij ooit zoiets ter ore komt,

Dan bent u nog niet gelukkig, verdomd!
Mijn ex-huisschrijver, vóór zijn overlijden,
Zat ook al geregeld achter de meiden;

Zelfs moest ik mij laten berichten dat

Hij iets met mijn kamerjoffer had.
Ik had hem graag zijn congé gegeven
En op staande voet uit zijn ambt ontheven,

Maar omdat hij zwak was en klein,

Wilde ik niet zo hardvochtig zijn.
Het meisje is intelligent en heel geestig,
Maar tegelijk nogal hitsig en beestig,

Zodat een mens sterk de indruk krijgt

Dat zij tot gevaarlijke dingen neigt.
Ik had het geluk haar toevalligerwijze
Aan te treffen op één van mijn reizen;

En wat mij beviel was haar vrolijkheid,

Dus nam ik haar mee als kamermeid.
Onnodig u nog langer uit te leggen
Wat ik u met dat alles heb willen zeggen:

Ik wens geen kapers op de kust,

Dus laat Amalia met rust!’
Hieronimus was niet zo dom of onhandig
Of hij reageerde daarop verstandig

En nam graag die secretarisbaan

Op de genoemde voorwaarde aan.
Sindsdien nam hij dagelijks in gemoede
Vee, meiden en knechten onder zijn hoede

En noteerde hij dikwijls en vaak

Elke vermeldenswaardige zaak.
Zoals: hoeveel pachtgeld er opgehaald was,
Of wat er aan knechten en meiden betaald was,

Of de jachtbuit (naar haas en patrijs gesplitst)

Of wat men van de heer had gebietst.
Of hoeveel de huisadvocaat declareerde,
Of hoeveel de rechter confisqueerde,

Of wat er op de markt was betaald

Of aan boter en kaas in huis gehaald.
Of van de huiskleermaker de tijden
Waarop hij Amalia’s jurk moest verwijden

(van boven of onderen of half om half)

Of dat er een koe was verblijd met een kalf,
Of de joffer onwel was, dan wel verkouden,
Of na een aderlating het bed moest houden,

Of dat er een kip gelegd had een ei;

Uitgaven en inkomsten allerlei.
Ook als er een brief moest worden geschreven
Liet de baas (zelf daarin totaal onbedreven)

Dit over aan Hieronimus,

Die hem dan moest opstellen dus.
Met behulp van ‘De Handige Briefopsteller’
Lukte hem dat steeds beter en sneller

En weldra had hij een vlottere hand

Dan enig schoolmeester in het Avondland.
De resterende uren genoot hij in vrijheid,
Hij at, dronk en sliep, en dat alles met blijheid,

En bedacht hoopvol: dit secretariaat

Houdt me levenslang van de straat!