Vrolijke fantasie en duister onheil

De bundel 34 zeer korte verhalen en een vogelkat van de Colombiaanse auteur Evelio Rosero bevat allerlei fantasieën en gedachtespinsels. In de bundel zijn 35 korte verhalen opgenomen, die in de periode van 1978 tot 1981 in verschillende kranten en tijdschriften gepubliceerd zijn. Hoewel de verhalen oorspronkelijk niet in samenhang zijn geschreven, vormen ze toch een aardig geheel met terugkomende thema’s en een consistente stijl.

De fictie van Evelio Rosero heeft veel overeenkomsten met die van zijn tijdgenoten uit Latijns-Amerika. Dat houdt in dat kunst de voorrang heeft in zijn verhalen – engagement komt op het tweede plan. De invloed van grote schrijvers als Jorge Luis Borges en Julio Cortázar is duidelijk merkbaar in gedachte-experimenten die het alledaagse doorbreken of bevragen. Elementaire dingen als ruimte, tijd, dood en leven worden onderzocht in zeer korte verhaaltjes.

Het begin van het verhaal ‘In de regen’ is een voorbeeld van een van Rosero’s gedachte-experimenten. Wat als je, tegen alle verwachtingen in, niet meer op de grond neerkomt nadat je omhoog bent gesprongen? Alles wat wij in het dagelijks leven doen is gebaseerd op verwachtingen. Wat als deze alledaagse wetten te komen te vervallen?

We vroegen hem wat hij daar uitvoerde, zo in de regen, zwevend boven de straat, en hij antwoordde van niets, dat een sprongetje maken, om niet in een plas te trappen, het enige was wat hij had gedaan en dat hij vervolgens het vreemde lot ondervonden had niet meer omlaag te komen. ‘En hier bevind ik me nu,’zei hij.

VogelkatRosero’s verhalen worden gekleurd door bijzondere personages en wezens. Een vrouw die een hond wenst te zijn, een filosofisch konijn, een gids die een macabere oplossing heeft voor het verdwijnen van zijn beroep, een drenkeling die aanbeden wordt door mensen die de zee vrezen en natuurlijk de vogelkat, die zichzelf probeert op te eten. Stuk voor stuk hebben ze wat grappigs, maar hun lot is vaak tragisch.

Dat lot is beschreven in een onheilspellende stijl en in het merendeel van de verhalen op krap twee pagina’s. Met weinig woorden probeert Rosero veel te zeggen, wat soms goed lukt. Het verhaal ‘Er ligt geen brood meer in de voorraadkast’ drukt bijvoorbeeld op een sterke manier uit hoe honger je volledige bestaan kan gaan beheersen. Sommige andere verhalen, zoals ‘De Vinder’, voelen door hun compactheid minder aan als een verhaal, maar meer als een schets of een idee, of zelfs een gedicht. Dit is geen geschikt boek om in één ruk uit te lezen, omdat ieder verhaal je dwingt om even stil te staan en na te denken.

Ondanks de duidelijke invloed van andere auteurs heeft Rosero in sommige verhalen een heel eigen toon, die speels en humoristisch te noemen is. Dit kan te maken hebben met het feit dat Rosero ook kinderboeken schrijft.

Ze werden op dezelfde dag geboren. Het waren een kuiken en een eendje, een wereld van verschil. Ze sliepen in hetzelfde bed. Veertjes tegen elkaar. Snaveltjes op elkaar. Goede vrienden. Op een dag begonnen ze achter elkaar aan te rennen, beduusd van hun vrijheid. En het eendje zag het meer en herinnerde zich vanuit het diepst van zijn bewustzijn dat hij een eend was en dook erin. Het kuiken was heel trouw en ging achter zijn vriend aan. Plons.

Hij was ten dode opgeschreven.

De verhalen van Evelio Rosero schommelen tussen vrolijke fantasie en duister onheil, twee kanten van zijn bundel die een spannende en vaak vermakelijke leeservaring opleveren.

Mathilde van Ommen

Evelio Rosero – 34 zeer korte verhalen en een vogelkat. Karaat, Amsterdam. 104 blz. € 15,95.