Voorbij de regenboog

Wellicht ware het beter geweest als Solomonica de Winter een pseudoniem had gekozen voor haar debuut. Nu ging het in verschillende interviews helaas te vaak over haar ouders en de vraag of ze hulp van hen had gehad. Of het ging over haar jonge leeftijd (17). Ook zijn de verwachtingen bij een kind van twee auteurs van dat kaliber nu eenmaal hoog gespannen. In deze recensie zullen deze aspecten terzijde blijven, omdat er genoeg interessants te zeggen valt over de roman zelf.

de winter regenboogSolomonica de Winter weet je namelijk vanaf de eerste pagina’s te boeien. De hoofdpersoon in haar debuutroman, Blue Vanity Mc Gregor, schrijft naar eigen zeggen haar levensverhaal op voor haar behandelend arts:

U wilt weten wanneer ik besloot deze man te vermoorden. Ik weet nog precies wanneer ik dat bedacht. U wilt weten waarom ik besloot hem te doden. Ook dat weet ik. U wilt weten wanneer ik gestopt ben met praten. Ik zal het u vertellen, dokter. U wilt weten waarom ik opgehouden ben met praten. Dat zal ik later uitleggen. Maar dat kan ik niet zomaar even doen. Ik moet beginnen bij het begin. Laat me u het verhaal vertellen van een dertienjarig meisje dat een man ombracht. En ook nog een vrouw.

In vijftig hoofdstukken en een korte epiloog ontvouwt Blue in deel 1 haar verhaal. Ze blijkt een gebroken, wantrouwend meisje vol met haatgevoelens. Na de dood van haar vader sluit ze zich meer en meer af van de buitenwereld. Het enige wat haar op de been houdt, is het boek The wizard of Oz dat ze van haar vader heeft gekregen. Dat boek groeit in haar ‘als een roos die haar doorns in mijn botten sloeg en mijn hart met haar bloemblaadjes omsloot’.

Ze bedekt de werkelijkheid met de werkelijkheid uit dat boek, waarin ze haar eigen ideale wereld vindt. Ze hoopt vurig dat ze door te blijven lezen vanzelf in die wereld terecht zal komen. Daar lijkt Blue ook alle reden voor te hebben, want ze heeft het niet getroffen in het leven met een verslaafde moeder die amper naar haar omkijkt. Tot overmaat van ramp bedriegt dan ook nog de jongen aan wie ze haar hart langzaamaan verpandt, haar. Met hem deelt ze de obsessie voor The Wizard of Oz, alleen houdt hij vooral van de film.

Gaandeweg Blues verhaal ontstaan er scheurtjes in haar geloofwaardigheid. Dat doet Solominica de Winter heel subtiel. Blue twijfelt op bepaalde cruciale momenten aan het verschil tussen realiteit en waanzin. Op het moment dat ze oog in oog staat met de moordenaar van haar vader, lijkt Blue zelf niet te bestaan: ‘Ik werd vloeibaar, loste op. Verdronk in zijn wezen, in wat hij was, wat hij altijd zou zijn.’ Aan het einde van haar eigen verhaal weet ze ook niet wat werkelijkheid is: ‘Ik weet niet of ik in slaap viel of ben flauwgevallen. Ik weet alleen dat ik uiteindelijk verdronk in mijn eigen krankzinnigheid en buiten bewustzijn raakte.’

Eigenlijk vallen al die kleine scheurtjes pas op hun plek na het lezen van deel 2 dat bestaat uit een psychologisch rapport van de behandelend arts, Jeremy Stewart. Dit rapport zet ongeveer alles wat daarvoor door Blue beschreven is op losse schroeven. Het roept echter zelf ook weer vragen op, blijkens een kleine NB:

Alle informatie in dit rapport over Madison komt voort uit het boek dat zij heeft geschreven, waarin ze uitleg geeft over gebeurtenissen, mensen en ervaringen uit haar verzonnen leven, en uit een aantal van haar briefjes.

Zo speelt de jonge debutante Solomonica de Winter een subliem spel met de lezer. Je vraagt je af wat waar is, wat Blue/Madison echt heeft meegemaakt. Maar bovenal voel je meer en meer empathie met dit getroebleerde meisje dat zo’n hechte band had met haar vader dat ze na zijn dood de realiteit niet meer aankon. In deel 3 dat uit twee korte hoofdstukken bestaat, rijgt Somonica de Winter de verhaaldraden op ingenieuze wijze samen. Blue/Madison is er nog veel erger aan toe dan het verhaal van Blue zelf je deed geloven. Solomonica de Winter weet hoe ze een lezer bij de kladden moet grijpen en ze laat je pas los op de laatste pagina. Steevast zet ze je op het verkeerde been terwijl je blijft geloven in haar verhaal. Dat is knap.

Het enige echte punt van kritiek betreft de Nederlandse titel. In het Engels roept de titel Over the rainbow direct de connotatie aan het liedje uit de film The wizard of Oz op. Die referentie ontbreekt bij de Nederlandse titel. Daarnaast betekent Over the rainbow niet zozeer achter de regenboog, maar aan het einde van de regenboog of voorbij de regenboog. Het is in ieder geval daar waar de pot met goud zich bevindt. Oftewel daar waar die andere, mooie wereld zonder zorgen begint. In de Duitse vertaling van het oorspronkelijke in het Engels geschreven verhaal heeft de roman niet voor niets een heel andere titel gekregen: Die geschichte von Blue. In Duitsland is het boek goed ontvangen, met name dankzij een jubelende recensie van een zestienjarige in de Frankfurter Allgemeine. Hopelijk gaat Achter de regenboog ook hoge ogen gooien bij de Nederlandse jeugd, want dit debuut doet verlangen naar meer. Wellicht kan dit sprankelende romandebuut het de laatste maanden vaak bediscussieerde ‘ontlezingstij’ bij pubers doen keren…

Miriam Piters

Solomonica de Winter – Achter de regenboog. Prometheus, Amsterdam. 224 blz. € 17,95