De vanzelfsprekende aanwezigheid van magie

Toegegeven, toen ik vorig jaar voor de Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen Eleanor & Park van Rainbow Rowell diende te lezen, had ik zo mijn bedenkingen; clichématige chicklit met populistische ingrediënten zoals een hypermoderne jongerencultuur en de eerste verliefdheid. Daarmee kan je menige young adult vullen; de ongeïnspireerde plot en matige stijl moet je er doorgaans ook nog bijnemen. Het was een aangename verrassing om te ontdekken dat Rowell een overtuigend, bijwijlen zelfs schrijnend verhaal weet te componeren met alledaagse verhaalelementen. Voornamelijk de psychologische diepgang, sterke gelaagdheid en stilistische originaliteit maken Eleanor & Park tot een bijwijlen beklijvende leeservaring. Het maakte me alleszins oprecht nieuwsgiering naar Rowells nieuwste boek, waarin de auteur aanknoopt bij het eerder verschenen Fangirl (2014).

rainbow rowell carry onIn Carry on gaat de Amerikaanse auteur nog een stap verder met elementen uit een keur aan verhaalgenres, zoals de kostschoolroman, het liefdesverhaal, populaire vampierstory’s genre Twilight en fantasy à la Harry Potter componeert ze een hoogst eigenzinnige young adult. Simon Snow, een fictief personage uit Fangirl, vervult de rol van langverwachte uitverkorene in de besloten wereld der magiërs. Vooraleer hij duistere vijanden, belichaamd door de ‘Sluwe Sleur’, kan verslaan, dient Simon z’n laatste jaar aan de Watfordschool voor magiërs te beëindigen. Rowell overtuigt op meerdere niveaus: behalve de sterke sfeerschepping van een Engelse boarding school, integreert ze gevatte intertekstuele verwijzingen naar de Harry Potter-boeken. Simons laatste jaar belooft bijzonder heftig te worden; niet enkel is z’n relatie met klasgenote Agatha op de klippen gelopen, z’n kamergenoot alias aartsvijand Baz blijkt spoorloos verdwenen. De Magister, onbetwiste leider van Watford en Simons surrogaatvader, wordt door allerhande beslommeringen in beslag genomen, zoals de nakende machtsovername door de ‘oude magiërsfamilies’ die hechten aan traditie en rijkdom. Dan is er nog de eeuwige vijand der magiërs, de Sleur, die zwarte gaten creëert waar magie niet langer heerst. Het levert een pittige mix op, waarbij de groots opgezette finale niet kan uitblijven. Gezworen antipoden Simon en Baz dienen hun lot met elkaar te verbinden, en dat heeft verregaande gevolgen.

Carry on overtuigt als een behoorlijk complex en gelaagd verhaal, waarin een amalgaam aan verhaallijnen tot een onvoorspelbaar en spannend geheel wordt geweven. Rowell schept een geheel eigen wereld volgens fascinerende wetmatigheden, waar ze consequent mee omgaat. Na het veelbelovende verhaalbegin zakt het verhaal wat in elkaar; een enkel personage mist bezieling en ook het avontuurlijk elan raakt weleens ondergesneeuwd door talloze uitweidingen. Toch overtuigt de behoorlijk goed doordachte plot doorgaans wel, en integreert Rowell voldoende zijlijntjes en onverwachte wendingen om het geheel spannend te houden. Allerhande complottheorieën fungeren als goedgekozen beelden voor de nietsontziende strijd van machthebbers en onthullen genadeloos hun eigenbelang.

Net zoals in Eleanor & Park bedient Rowell zich van een meervoudig vertelperspectief, wat een caleidoscopisch portret aan personages oplevert. Opnieuw debiteert ze een sterk staaltje psychologisch inzicht: als protagonist komt Simon het sterkst uit de verf, maar ook de irritante Baz, boezemvriendin Penelope en de geheimzinnige Lucy evolueren tot round characters. De veelal humoristische, vaak ironische dialogen verlenen de personages meer reliëf. Hier verdient de puntgave vertaling overigens een bijzondere vermelding; een huzarenstukje lijkt me, gezien de vele rijmpjes, toverspreuken en magische oorden. Gevatte, humoristische beelden sluiten perfect bij de setting aan:

Micah speelt basketbal en zijn gezicht is zo symmetrisch dat je er makkelijk een demon op kunt oproepen.

Ik besloot de sneeuwduivels te pletten, maar ze zijn een beschermde magische soort (in verband met de opwarming van de aarde).

Net zoals z’n voorganger laat Carry on zich als gelaagde ‘cross over’ lezen, waaraan zowel adolescenten als volwassenen leesplezier kunnen beleven. Met herkenbare elementen uit young adult brouwt Rainbow Rowell een magisch brouwsel van talloze (literaire) genres, vol spannende plotwendingen en psychologische diepgang, en dat alles in een overtuigende stilistische omkadering. Rainbow Rowell bewijst opnieuw dat ze het ondermaatse niveau van de gemiddelde chick lit met verve weet te ontstijgen en haar doelgroep met behoorlijk complexe verhalen au sérieux neemt.

Jürgen Peeters

Rainbow Rowell – Carry on. Vertaald door Annelies Jorna & Ineke Lenting. Van Goor, Houten. 500 blz. € 19.99.