Blind, maar niet zielig

Het leven van de zestienjarige Parker Grant voldoet niet bepaald aan de verwachtingen van de gemiddelde adolescent: ze werd blind na een auto-ongeval waarbij haar moeder om het leven kwam. Haar vader overleed zo’n drie maanden geleden en Parker zeult nog steeds het trauma van haar verloren gegane eerste liefde met zich mee. Geen wonder dat de getroebleerde adolescente ‘de Regels’ creëerde, een elftal geboden die haar helpt functioneren in de dagelijkse chaos. Bovendien blijkt ze een kei in het ongevraagd meegeven van sarcastisch commentaar en kwetsende oneliners. Ze houden het gezin van tante Celia, dat ongevraagd bij haar kwam inwonen, op afstand, net zoals Parkers leeftijdsgenoten overigens, die ze als ‘hersenloze superingewikkelde nietsnutten’ omschrijft.

Lijkt Wat jij niet ziet een zoveelste ééndimensionale probleemroman te worden, dan probeert Lindstrom het geheel wat te verrijken met enkele zijlijntjes. Zo ontwikkelt Parker een passie voor hardlopen, leert ze de aantrekkelijke Jason beter kennen en verschijnt Scott Kilpatrick – jawel, Parkers eerste vriendje – weer in haar leven. Een futiel misverstand uit het verleden wordt door Parker buitenproportioneel opgeblazen, zodat het als traumatiserende ervaring kan worden gepresenteerd. Het vormt steeds weer de aanleiding voor introspectie; echt elke handeling, elke emotie wordt tot in den treure overdacht, tot die gedachten weer onderwerp worden van … juist ja. U vermoedt dat ik overdrijft? Enkele – geheel willekeurige – voorbeelden:

Ik bedenk dat ik me op mijn gemak voel, terwijl ik toch in een onbekende omgeving met een jongen die ik nauwelijks ken achter in een geparkeerde auto zit. Misschien is het chemie en intuïtie. Dat moet haast wel, want feiten zijn schaars.

Mijn malende hersenen willen weten waarom ik dat laat gebeuren, maar daar is geen antwoord op omdat ik het niet láát gebeuren, maar ik wíl dat het gebeurt. Wat wil het zeggen dat ik door deze jongen aangeraakt wil worden?

Vanzelfsprekend ontdekt Parker gaandeweg dat de waarheid van een geheel andere aard is en dat ze een ‘vreselijke fout’ heeft begaan. Eind goed, al goed. Maar helaas niet voor de recensent die een eindeloos uitdijend verhaal van meer dan 300 pagina’s en zonder enige spanningsboog, mocht lezen. Weet Wat jij niet ziet inhoudelijk absoluut niet te overtuigen, dan blijken de stilistische capaciteiten van Eric Lindstrom – en de Nederlandse vertaler – al helemaal onbestaande. Aan eerdere genoemde citaten voeg ik graag nog ééntje toe:

Ik wil haar vertellen wat er met Jason is gebeurd, en met Scott, en met Jason en Scott, maar … ik wil niet iemands vermaak of project zijn. En ik wil vooral dat ze me alles vertelt wat ze tot nu toe achtergehouden heeft, hoewel ik hoofdpijn krijg van de tegengestelde gevoelens, want tegelijk vind ik mezelf egoïstisch en zielig.

Geloof me, na het doorploeteren van meer dan 300 bladzijden aan dergelijke woordenbrij was hoofdpijn helaas ook mijn deel. Het populaire, wat nonchalante jongerentaaltje waarvan Parker en consorten zich bedienen werkt geforceerd en is te gelikt om voor natuurlijke, ongedwongen conversaties door te gaan. Datzelfde euvel herhaalt zich bij Parkers karakterisering als bijdehante, intelligente en gevoelige zestienjarige die met haar scherpe tong mening klasgenoot op afstand houdt. Het voldoet niet om een levensechte protagoniste te creëren. Bovendien doet Lindstrom wel erg z’n best om vooral niet te focussen op Parkers handicap, haar integendeel als ‘normale’ zestienjarige te portretteren. Een poging die precies daarom al op voorhand tot mislukken gedoemd blijkt.

Het lijkt dan ook nauwelijks voorstelbaar dat Kirkus Reviews dit aan alle kanten rammelende verhaaltje met de titel ‘Best Teen Book of 2015’ bekroonde. Wat jij niet ziet blijkt niet meer dan opgeblazen chick lit, zonder een greintje authenticiteit. Bij de meeste van die oppervlakkige meidenverhaaltjes geven achterflap en art work tenminste nog enige indicatie over het genre. Lindstrom en uitgeverij Gottmer presenteren Wat jij niet ziet als young adult, maar het blijkt niets meer dan een oppervlakkig en verwaarloosbaar niemendalletje.

Jürgen Peeters

Eric Lindstrom – Wat jij niet ziet. Vertaald door Wybrand Scheffer. Gottmer, Haarlem. 320 blz. € 16.95.