Jerzy Kosinski, de Pools-Amerikaanse schrijver die wereldberoemd werd met romans als The painted bird / De geverfde vogel (1965) en Being there / Aanwezig (1971 — verfilmd met Peter Sellers in de hoofdrol), is zesentwintig jaar na zijn zelfgekozen dood het onderwerp van… een roman. Onder de titel Jerzy belicht Jerome Charyn 237 bladzijden lang de wonderlijke levensweg van de auteur die in 1933 in een Joods-Pools gezin werd geboren als Jerzy Lewinkopf en zich in 1957 in de VS vestigde.

Volgens Kosinski was The painted bird gebaseerd op zijn eigen ervaringen gedurende de Tweede Wereldoorlog. Als jongen zou hij aan de nazi’s zijn ontsnapt door van dorp naar dorp te trekken. Hij zou daarbij herhaaldelijk een pak slaag hebben gekregen van Poolse dorpelingen; ook hadden ze geprobeerd hem te verdrinken en opgehangen aan de balken van een schuur. De roman maakte Kosinski in één keer beroemd. Later kwam vast te staan dat het boek in hoge mate verzonnen is.

In 1982 werd hij beschuldigd van plagiaat: zo zou Being there gebaseerd zijn op een Poolse bestseller van destijds. Het duurde tot 1988 voordat Kosinski de kritiek pareerde met de roman The Hermit of 69st Street. In mei 1991 maakte hij een einde aan zijn leven.

Daar hoeft een romanschrijver verder weinig aan te doen, maar Jerome Charyn geeft er nog een extra draai aan door de bodyguard van Peter Sellers op te voeren als verteller. Deze Ian moet in opdracht van Sellers de auteursrechten van Being there in de wacht slepen. Verder duiken prinses Margaret en de dochter van Stalin op in het verhaal dat de lezer uiteindelijk terugvoert naar Polen en de veronderstelde jaren van onderduik.

The New York Times spreekt van een roman met een lichte toets. Charyn zou erop uit zijn om het werkelijke en het verbeelde allebei even onwaarschijnlijk te laten lijken. Jerzy verscheen bij Bellevue Literary Press en kost in Amerika $16.99.

Illustratie: Het visitekaartje dat Jerzy Kosinski me gaf na een interview dat ik in 1990 met hem had in Amsterdam.