Conducteur

Hoofdkantoor NS
Laan van Puntenburg 100
3511 ER Utrecht
service@werkenbijns

Betreft: Vacature Hoofdconducteur Eindhoven

Bijzonderheid: Wij zijn mensen die mensen naar mensen brengen

Beste recruitment professional,

‘Mensen die mensen naar mensen brengen.’ Het is een leuk bedoelde zinsnede uit de vacaturetekst die echter ook op slavenhandel van toepassing is. Maar allicht wil de NS zich alleen maar onderscheiden van andere vervoerders zoals bijvoorbeeld verhuizers die vooral spullen naar mensen brengen of de bloemenveiling die bloemen naar mensen brengt. Voordat ik aan deze brief begon heb ik natuurlijk eerst goed naar conducteurs gekeken. Hoewel iedere conducteur weer anders is, beheersen de beteren onder hen een bepaald loopje. Ze wiegen van links naar rechts, kabelend, alsof ze aan boord zijn van een licht schommelend scheepje. Conducteurs brengen daarbij leuke geluidjes voort als: ‘Merci… gezien… bedankt…’ In het ritme van hun loopje.

Oud president Barack Obama had overigens ook zo’n sierlijk loopje, hij zou een goede conducteur zijn geweest. In zekere zin was hij dat natuurlijk ook; conducteur van de grootste trein ter wereld. Hij knipte op een vriendelijke wijze je kaartje en vertelde je waar het land heen ging. Hij vond een gezondheidsverzekering voor iedereen aan boord gewenst. Een leuke conducteur.
Overigens ziet bijna niemand de subtiele danspasjes van de beambte in dienst van de Nederlandse Spoorwegen. De meeste treinreizigers ervaren gewoon een aangename persoonlijkheid en dat is ook de bedoeling. Voor iemand die conducteur wil worden, zoals ik, is het echter goed om de techniek achter die warme uitstraling te begrijpen. Een goede lichaamshouding, een zeker sierlijk bewegen van de armen en romp; het is allemaal net zo belangrijk als de wijze waarop je iemand aanspreekt.

Het moment dat de conducteur om je kaartje vraagt, vraagt hij je eigenlijk ten dans. En de uitwisseling die dan surplace tussen twee mensen plaatsvindt is haast een kunststukje op zich. Soms geeft de conducteur commentaar op de situatie van de reiziger zoals een chef-kok commentaar geeft op een tussengerecht. ‘Merci, helemaal goed, in Zwolle even overstappen.’ Dat Zwolle klinkt dan als een bepaald soort rode wijn die wollig wegholt over de tong, achternagezeten door een horzel in de vorm van een hoofdletter Z.
Conducteur komt uiteraard uit het Frans en hoewel het daar gebruikt wordt om de machinist aan te duiden (en een dirigent), werd het in Nederland met betrekking tot het openbaar vervoer vanaf 1570 vooral gebruikt in de betekenis van leidsman of gids. Dat vind ik dan weer heel mooi passen bij het idee van de danser die immers ook leiding geeft.

Natuurlijk is het niet altijd mogelijk om de dans uit te voeren zoals je die het liefst zou willen. Er zijn altijd strubbelingen en onwillige danspartners. Je steekt je hand uit om een kaartje in ontvangst te nemen en in plaats van een geldig vervoerbewijs krijg je een excuus of een grote mond. Wat doe je? Dat iemand geen kaartje heeft is heel vervelend, maar ik geloof niet in boetes. Je kunt beter een gesprek met iemand aangaan. Hoe gaat het persoonlijk met je? Hoe is het op school of je werk ? Waar loop je tegenaan? Heb je een leuke vriendin? Ik zou in zo’n geval ook iets over mijn eigen ervaringen kunnen vertellen in mijn relatie met Nicolette de Vries. Impliciet laat je dan zien; kijk ik ben iemand en ik laat me niet voorstaan op mijn uniform, jij kunt ook iemand zijn, iemand met zelfrespect en een geldig vervoersbewijs.

Om die reden ben ik ook een groot tegenstander van de poortjes-revolutie op het station. Het is een fysieke oplossing voor een sociaal probleem. Je bouwt in essentie een gevangenis en je zegt, we vertrouwen je niet totdat het tegendeel bewezen is, dan gaan de poortjes open. Dat is de omgekeerde wereld. De poortjes dwingen weliswaar af dat je betaalt voor je vervoersbewijs, maar je kweekt er geen betere burgers mee. Ons moreel bewustzijn wordt gepareerd door een technisch trucje. Als er op een dag eens een storing plaatsvindt door een softwarefout dan beginnen we massaal te plunderen en te verkrachten omdat we niet geleerd hebben ons te beheersen. Daarom is de conducteur van levensbelang. Voorkom verkrachting, schaf de poortjes af en neem meer conducteurs in dienst.

De conducteur representeert de Nationale Spoorwegen en in dat Nationale zit al een beetje besloten dat hij ook Nederland als geheel representeert. Stations zijn laboratoriumsituaties. De manier waarop het station functioneert zegt iets over hoe het er in de maatschappij in z’n geheel aan toe gaat. Er zijn ook mensen die nooit op stations komen natuurlijk, die staan liever in de file. Toch kan je op ieder station een redelijke dwarsdoorsnede van de bevolking verwachten. En wat voor samenleving zien we ? Welnu, we kunnen niet klagen. Toch zijn er kleine verbeteringen mogelijk, verbeteringen waar de conducteur als ingenieur van het sociaal bewustzijn iets aan kan doen. Zo bevinden we ons iets teveel in onze eigen cocon en zijn we verslaafd aan de smartphone. In plaats van met onze reisgenoten te praten, praten we met iemand die er op dat moment helemaal niet is.

Zoals ooit het roken uit de trein werd verbannen, zo zouden we dat ook met de smartphone moeten doen. Door de kooi van Faraday wordt de straling van een smartphone versterkt en dat veroorzaakt net zo goed kanker als een sigaret. Bovendien staat de coconvorming die met zo’n apparaat gepaard gaat, werkelijk sociaal contact in de weg. Een uitzondering is misschien het spel Pokémon waarbij mensen toch schijnbaar met iets gezamenlijks bezig zijn.

Als compensatie kunnen we dan misschien een vaste lijn in de trein aanleggen waarmee je alleen naar andere zitplaatsen kan bellen. Vroeger had je het blad Tussen de Rails waar advertenties instonden van mensen die iemand hadden ontmoet in de trein waar ze verliefd op waren geworden. Tussen de Rails bestaat niet meer, maar met de telefoon kan het flirten een nieuwe dimensie krijgen. Als de railcatering langskomt zeg je: ‘Kun je nummer 43 een cappuccino geven? Zeg maar dat het van nummer 18 is.’ Daarna bel je op om te vragen hoe het gesmaakt heeft. Een sociale trein betekent ook sociale controle en dat voorkomt zwartrijden.

Nou, u ziet het al, ik ben een Hoofdconducteur die zijn werk goed doet, maar tegelijkertijd meedenkt over hoe het beter kan. Ik voldoe aan alle door u genoemde basisvoorwaarden. Lang genoeg, maar niet te lang. Ik ben weerbaar en emotioneel niet makkelijk van mijn stuk te brengen. Toch heb ik zwakke punten. De trein is voor mij heilig en ik tolereer geen smerig gedoe op het toilet. Een smerig toilet of kotsen in de gangpaden vind ik erger dan zwartrijden. Als iemand mijn trein bevuilt, zorg ik ervoor dat de persoon in kwestie het ook opruimt.

Ik groet u met een fluitje in de mond, prrrrrftuuuht
Bram Esser

(Afbeelding: https://www.pexels.com/photo/bridge-clouds-cloudy-dark-clouds-556416/)