Hulpverlener

Oxfam Novib
Mauritskade 9,
2514 HD Den Haag

Vacature: The Somalia Country Office is currently recruiting for the HECA Drought Response a WaSH coordinator

Bijzonderheden: Ability and willingness to work in a remote location with limited social life or even lack of food diversity

Beste Farah Karimi,
Om te beginnen valt me op dat jullie met een hoop afkortingen werken. Voor mij was dat eerst wel een beetje wennen. Tussen de afkortingen door begreep ik dat jullie opzoek zijn naar een (WASH) coördinator voor de bouw van sanitaire voorzieningen in Somalië en Puntland. Als ik het goed begrepen heb is dat een soort badkamerspecialist, die goed uit de voeten kan in de droge gebieden van de Horn of Africa, East Africa, Central Africa (HECA).

Natuurlijk snap ik ook wel dat er wat meer bij komt kijken dan alleen
het aanleggen van sanitaire voorzieningen. Met een kraan alleen ben je er nog niet. Hygiëne gaat uiteindelijk vooral om een cultuuromslag. Er moet ook nog iets in de Hearts and minds van de mensen gebeuren zoals de Amerikanen dat zo mooi zeggen. Hulpverlening is in essentie een nieuwe vorm van imperialisme. De mensen die je wilt helpen moeten eerst een beetje op ons gaan lijken voordat we ze kunnen helpen. Dat zag je al tien jaar geleden in Haïti, waar hulpverleners kinderen individueel hielpen met het verwerken van trauma’s. Dat terwijl verdriet verwerken daar een groepsgebeuren is.

Waar vroeger Belgische paters de Congo introkken om mensen te bekeren tot het Christelijke geloof, daar trekken we nu de bush in om de mensen onze westerse standaarden op het gebied van hygiëne bij te brengen. Ik heb daar geen problemen mee. Van sommige Westerse waarden moeten we durven zeggen dat ze superieur zijn aan die van niet westerse culturen: Vrouwenrechten, vrijheid van meningsuiting, secularisme en hygiëne. Ik zal de priester van personal hygiëne worden en preken houden over de noodzaak om eeltknobbels te snoeien, onze plooien schoon en droog te houden en onze tanden te flossen. Tevens zal ik erop wijzen dat men zich dient te ontlasten benedenstrooms van diegenen die zich staan te wassen.

Je moet bereid zijn om in een omgeving te werken waar gebrek aan voedseldiversiteit heerst, lees ik in de vacaturetekst. Dat is een andere manier om te zeggen dat er niks te vreten is. Dat wisten we al over dat deel van Afrika. Hoe dan ook ben ik bereid om een half jaar alleen maar maïspap te eten omdat er een hoop levenservaring tegenover staat. De meeste vitamines kun je trouwens toch wel uit een potje halen. Ook zit je in Somalië relatief in een sociaal isolement, begreep ik. Wat jullie daarmee bedoelen begrijp ik niet helemaal want er zijn toch overal mensen ? Of bedoelen jullie dat er niet heel veel andere blanke mensen zijn ? Is dat niet racistisch ?

Wie in Afrika dingen wil regelen, loopt vaak tegen een rubberen muur aan, zo is mij verteld. De muur beweegt mee omdat de bureaucraten zeggen dat ze je gaan helpen zonder dat ook te doen. Als je de volgende dag terugkomt staat de muur weer onbeweeglijk op z’n oude plek. Dit kun je verhelpen door wat geld toe te schuiven.

Ik heb geen enkel probleem met smeergeld, er zit een hele informele en praktische kant aan mij. Desnoods betaal ik het uit mijn eigen zak om geen boekhoudkundige problemen te veroorzaken. De mensen zullen over mij zeggen: ‘Kijk daar loopt de praktisch idealist, die koopt ambtenaren om met zijn eigen geld.’

Dat het water niet altijd even helder is op de plek waar gewerkt wordt, en dat er soms grenzen worden overschreden, hoort bij dit werk. Dat besef ik heel goed. Je gaat relaties aan met mensen, er ontstaan verwachtingen, je doet beloftes, dingen vertragen, iemand wordt boos, de spanningen lopen op. Ondertussen sterven er overal mensen om je heen. Wat denk je dat dit doet met een mens ?

Ik wil verder niet teveel ingaan op de verhalen over seksfeesten van Oxfam Novib tien jaar geleden in Haïti, maar mocht het weer gebeuren dan zal het nieuws niet via mij naar buiten komen. Ik denk ook dat een deel van de ophef voortkomt uit jaloezie van de Nederlandse man. Die horen zo’n verhaal over seksfeesten in Haïti op de autoradio terwijl zij de hele dag in de file staan. Ik snap wel dat je dan woede voelt en dat je vervolgens jezelf een etiket van morele verhevenheid aanmeet is alleen maar menselijk. Dat geldt ook voor die seksfeesten.

U haalt met mij niet bepaald een Prinzipienreiter in huis, geen Trojaans paard die u van binnenuit kapot zal maken als de situatie zich voordoet. In tegendeel, ik ben afgelopen zomer in Utrecht zelf naar de hoeren geweest. Het gebeurde per ongeluk, maar toch, ik weet hoe gemakkelijk je in dergelijke situaties kan belanden. Dat is dan nog in Nederland, In de zware landen waar jullie werken is dat nog gemakkelijker. Je hoeft er niet naar de hoeren, de hoeren komen naar jou.

Het blijft aanmodderen, ook bij het imperialisme dat hulpverlening heet. Uiteindelijk gaat het erom dat je een streep zet op een vel papier met links alle dingen die goed gaan en rechts alle dingen die fout gaan. Als de balans doorslaat is dat pas reden tot alarm. Eerder niet.

Vriendelijke groeten, Bram Esser

Afbeelding: Pexels