Brammetje Bram krijgt wat hem toekomt

Met vereende krachten is de afgelopen tijd gewerkt aan de uitgave van het complete werk van Eddy Ryssack (1928-2004), met name van de avonturenreeks rond Brammetje Bram, Knevel de Killer en de piraten van de Zeemadelief. Het betreft hier geen heruitgave van de reeks Brammetje Bram, want een groot deel van de vijftien lange verhalen is nooit eerder in album uitgebracht. Onlangs verscheen het eerste deel, Piraten in zicht! Het tweede integrale deel, Mummies en monsters, staat op het punt van verschijnen.

In de komende drie jaar zal uitgeverij Arboris in zes of zeven delen het complete oeuvre van Ryssack integraal en chronologisch uitgeven, met naast de lange verhalen ook circa dertig kortere verhalen rond de scheepsjongen die Ryssack tekende voor achtereenvolgens de stripbladen Sjors, Zack en Wham! Elke bundel wordt voorzien van een uitgebreid dossier. In het eerste deel is dat van de hand van Wouter Adriaensen, die al vanaf het begin bij de herwaardering van Ryssacks werk betrokken is. Aan die inleiding is onmiddellijk af te zien dat aan deze reeks met liefde en toewijding wordt gewerkt: het is uitgebreid, prettig geschreven en mag vanaf nu dienen als een blauwdruk van hoe een dossier hoort te zijn.

Piraten in zicht! begint met de eerste twee delen van Brammetje Bram, Knevel de Killer en De schatten van de Noer-Akhs gevolgd door het nooit eerder in album verschenen verhaal De zonnekoning van de Mato Grosso. Wat meteen opvalt is de perfecte weergave van de oorspronkelijke kleuren. Ook de lettering is authentiek, met het herkenbare puntje in de O. Knevel de Killer is het verhaal dat vertelt hoe Brammetje op de Zeemadelief verzeild raakt en hoe hij zich gaandeweg ontwikkelt tot gewaardeerd bemanningslid, dat bovendien de boel regelmatig op het rechte pad houdt. Met lekker veel slapstick en met goed gecaste piraten heeft het verhaal een opvallend frisse vaart. Aan de ronduit swingende pagina’s is bovendien goed te zien wat een vakman Ryssack was.

Het tweede integrale deel bundelt de lange verhalen De Levende Mummie, De Listen van Linke Loe en De Schrik van Torantijn. Om aan te geven hoe waardevol het is dat de reeks nu wordt gebundeld: de eerste twee verhalen verschenen nooit in album in het Nederlands en het derde verhaal verscheen in 1984 in een oplage van slechts vijftig stuks. In het dossier van Mummies en monsters is een lang interview opgenomen met scenarist Frans Buissink, die samen met Eddy Ryssack de serie bedacht en de eerste negen verhalen schreef.

Brammetje Bram is een stripserie die vroeger beslist een groter publiek had verdiend. De reeks is overal steeds tussendoor geglipt. Het werd eventjes in Sjors gepubliceerd, maar verhuisde niet mee naar Eppo toen Sjors en Pep samen in dat stripblad opgingen. Bram stond in tijdschrift Wham! maar dat was geen lang leven beschoren. Het hád prima in Robbedoes gepast, maar helaas. En zo bleef de serie uit zicht van het grote publiek. Het is om die reden dat deze integrale reeks zo welkom is.

De verhalen van Brammetje Bram zijn vanwege de tijdloze humor en de aansprekende onderwerpen ideale kost voor kinderen vanaf tien jaar, die eens wat anders willen lezen dan Donald Duck. Daarmee zijn deze integrales een perfect cadeau voor de jonge garde, met veel extra’s voor de jongelingen van weleer.

Stefan Nieuwenhuis

Ryssack & Buissink – De complete Brammetje Bram 1, Piraten in zicht!. Arboris, Zelhem. 176 blz. € 24,90.
Ryssack & Buissink – De complete Brammetje Bram 2, Mummies en monsters. Arboris, Zelhem. 176 blz. € 24,90.