Verbaasd naar jezelf kijken

De telefoon lijkt tegenwoordig wel symbool te staan voor het middel waarmee je een betere versie van jezelf de wereld instuurt. Als Astrid haar zoontje Louis in bad stopt, valt haar telefoon in het water. De lastige klant van het evenement dat ze organiseerde is nu opeens verdwenen, evenals het contact met haar man David. Ze verlaat het huis en gaat rijden en ontvlucht haar bestaan als moeder, als vrouw van, als vrouw met een carrière.

Peter Terrin speelt in de roman Patricia een ingenieus spel met de lezer. Gaat het boek over een vrouw die de druk van de rollen die ze moet spelen in het leven niet meer aankan? Daar lijkt het wel op, want Astrid keert al snel terug naar huis, maar komt niet verder dan de straat waarin ze woont. Vanuit de auto kijkt ze naar haar huis, haar oude bestaan. Echt terugkeren doet ze nog niet. In plaats daarvan gaat ze langs bij een oude vriendin. Later trekt ze op met een jonge fotograaf met wie zie het bed deelt.

Eindelijk vrijheid, denk je als lezer, maar er gebeuren ook onverklaarbare zaken. Zo ziet Astrid een opsporingsbericht over zichzelf als ze bij haar demente vader op bezoek is en later zelfs een overlijdensadvertentie. Je raakt als lezer gewaarschuwd als ze aanbelt bij haar oude vriendin. ‘Ik bekeek mezelf in de spiegel boven de brievenbussen, hoe mijn mond bewoog wanneer ik mijn naam articuleerde, die ook mij, door de herhaling, vreemd voorkwam, en niet bij me leek te passen.’ Wat is er precies met haar aan de hand?

Patricia bestaat uit twee delen en het zou alle leesplezier vergallen als een recensent het tweede deel zou samenvatten. Laten we zeggen dat we in het tweede deel in het hoofd van dezelfde vrouw zitten, die toch anders is. Is de conclusie dat je je uiteindelijk niet kunt onttrekken aan het leven dat je bent gaan leiden, laat staan aan de persoon die je daarin geworden bent? Astrid voegt zich weer naar het leven dat ze dacht te hebben. Je krijgt wel een mogelijk idee over de verdwijning van de vrouw uit het eerste deel, maar Terrin is geen schrijver die een romaneinde als een opgeloste puzzel aanbiedt. De verwarring over wat de vrouw overkomen is en over wat je gelezen hebt, blijft bestaan.

Coen Peppelenbos

Peter Terrin – Patricia. De Bezige Bij, Amsterdam. 210 blz. € 19,99.

Deze recensie verscheen eerder in de Leeuwarder Courant en het Dagblad van het Noorden op 12 oktober 2018.

Zie ook de recensie van Erik-Jan Hummel over Patricia