Van man tot monster en weer terug

Tijdens de recente uitreiking van de Zilveren Griffels en Penselen viel De pittige pruim die een pop werd van uitgeverij Boycott meer dan terecht in de prijzen. Overigens een terechte bekroning voor een nog jonge uitgeverij, die in september vorig jaar haar eerste uitgave boven de doopvont hield. Het enthousiasmerende juryverslag van de Zilveren Penseel werd afgesloten met de wens naar meer uitgaven van ‘deze kleine, enthousiaste uitgeverij’. Die zijn er intussen al en kunnen net zoals het bekroonde prentenboek prat gaan op een verzorgde, maar steeds eigenzinnige lay-out en beeldtaal.

Het is nog geen sinecure om uit de aanbiedingsfolder van Boycott net dat ene opvallende prentenboek te selecteren, maar De berg van Carmen Chica en Manuel Marsol heeft alles in zich om het succes van De pittige pruim die een pop werd minstens te evenaren. En dat blijkt internationaal niet anders: illustrator Manuel Marson mocht op de Bologna Children’s Book Fair in 2017 de prestigieuze prijs voor illustraties in ontvangst nemen voor dit verrassende prentenboek.

Niet enkel het buitenformaat is opvallend, ook de spaarzaam geïllustreerde cover springt meteen in het oog. Een wat eenzaam figuurtje, afgebeeld op wat zich nog het best laat omschrijven als een heuvel van mos en stenen, staart peinzend voor zich uit. Het blijkt de protagonist van dienst, een niet nader genoemde vrachtwagenchauffeur die tijdens z’n pauze in een haast ondoordringbaar woud verdwaalt en ongemerkt wordt gadegeslagen door twee fonkelende rode ogen. De ware identiteit van de eigenaar wordt niet meteen prijsgegeven, wat in combinatie met de wat mysterieuze setting van het onherbergzame landschap een unheimlich sfeertje creëert. De weelderige natuur, in allerhande tinten blauw en groen verbeeld, wordt vanuit verschillende perspectieven belicht. Dankzij de realistische en gedetailleerde uitwerking kunnen (jonge) lezers letterlijk en figuurlijk hun horizonten verruimen.

Auteur en illustrator gaan op een vitalistisch elan verder wanneer een ruig behaard wezen met felrode ogen uit de schaduwen treedt en de confrontatie met de protagonist aangaat. De innerlijke, intuïtieve levensdrift van de vrachtwagenchauffeur wordt via een fascinerende transformatie gerepresenteerd. Tekst en beeld gaan niet langer een alliantie aan, maar vertellen elk hun eigen verhaal. De dagelijkse routine van de vrachtwagenchauffeur wordt letterlijk als een tweede huid afgeworpen wanneer de protagonist één wordt met de natuurelementen. Hij beleeft die metamorfose via een sterk appel aan de zintuiglijke waarnemingen, wat vooral illustratief sterk beklijft. Marsol trekt ruimschoots de kaart van vakkundig uitgewerkte surreële beelden, die knap contrasteren met het ruige landschap. Of de vrachtwagenchauffeur echt transformeert dan wel de verandering enkel in z’n fantasie beleeft, wordt enkel gesuggereerd. Chica en Marsol houden zo alle mogelijke interpretaties van het verhaal open en laten jeugdige lezers eigen conclusies trekken.

Hoewel de vrachtwagenchauffeur en het zogenaamde ‘monster’ nooit volledig één kunnen worden, komen beiden we ander tot elkaar. Dat resulteert in dynamische beelden waarin de protagonist letterlijk z’n tweede natuur ontdekt en ten volle beleeft.

De berg is opnieuw een heerlijk eigenzinnig prentenboek dat perfect in het gestaag groeiende fonds van Boycott past, waarin uitzonderlijke kwaliteit, originaliteit en vakmanschap elkaar vinden.

Jürgen Peeters

Carmen Chica & Manuel Marsol – De berg. Vertaald door Helena Overkleeft. Boycott, Amsterdam. 56 blz. € 19.95.