De echte wereld

Na zijn als pamflet te lezen boek Ze hebben mijn vader vermoord was het slechts een kwestie van tijd voordat ook zijn moederboek op de markt kwam: Strijd en metamorfose van een vrouw. Daar waar zijn vader ten onder gaat na een ongeluk in de fabriek en te weinig veerkracht en weerbaarheid is zijn moeder iemand die zich uit haar sociale milieu weet te vechten.

Ze was ervan overtuigd dat ze een ander leven verdiende, een leven dat ergens anders bestond, op een abstracte manier, in een virtuele wereld, dat een kleinigheid genoeg was geweest om het op te roepen, en dat haar leven zich louter toevallig in de echte wereld afspeelde.

Strijd en metamorfose van een vrouw gaat voor een deel ook over de ongemakkelijke schaamte van Édouard die zich door zijn scholing al snel verheft boven zijn familie. Zijn intellect en zijn homoseksualiteit maken van hem een buitenbeentje. Hij zorgt ervoor dat de uitnodigingen van school zijn ouders niet bereikten.

Later ontdekte ik in films en series op televisie het vaak gebruikte beeld van een kind dat vanaf het podium reikhalzend uitkijkt of zijn ouders al verschijnen in de zaal om de voorstelling bij te wonen die in de loop van het jaar met de gedachte aan hen is voorbereid, en herkende ik me niet in het wachten en in de teleurstelling als ze niet kwamen. Alsof ik mijn jeugd andersom had geleefd.

Louis schrijft niet echt mooi: zijn proza ontziet zichzelf noch zijn familieleden, maar de harde observaties raken je op bijna elke bladzij. De strijd van zijn moeder gaat over haar werk, haar mislukte huwelijken, de pogingen om ondanks de armoede er nog wat van te maken voor haar en haar kinderen. Zelfs als de vader van Édouard het niets vindt, zorgt ze er toch voor dat ze op vakantie kan met haar kinderen. De metamorfose is de omkering in het verhaal, omdat ze uiteindelijk toch voor zichzelf kiest en net als uit haar eerste huwelijk uit het tweede durft te vluchten. Daar is moed voor nodig. Het heden met meer geluk zorgt gelijk voor meer toenadering tot haar zoon (ook letterlijk, want ze woont net als Édouard in Parijs).

Doordat we naar elkaar toe groeiden is niet alleen haar toekomst veranderd, maar ook ons verleden.

Een voorlopig happy end na een zwaar leven.

Coen Peppelenbos

Édouard Louis – Strijd en metamorfose van een vrouw. Vertaald door Reintje Ghoos en Jan Pieter van der Sterre. De Bezige Bij, Amsterdam. 110 blz. € 17,99.