Deel van een groter plan

Wanneer is het gerechtvaardigd om een einde aan een leven te maken? Kinderarts Wout Vreibloet pleit voor een protocol voor ernstig zieke kinderen die een kort leven vol lijden voor zich hebben. Het protocol zorgt voor veel ophef in de buitenlandse media. Voor Wout is het probleem urgent, want een ernstig zieke baby wordt dankzij hem in leven gehouden zonder dat er kans is op genezing. De ethische keuze die Wout moet maken is duidelijker dan voor zijn omgeving.

In dezelfde tijd gaat zijn vrouw Eva de beroemde, nogal teruggetrokken kunstenaar Ben interviewen. De twee waren vroeger geliefden en dankzij het hernieuwde contact vlamt de oude passie weer op. Wat er gebeurt nadat Ben Eva als naaktmodel vraagt, is nogal voorspelbaar. Later blijkt dat de reden waarom Ben juist door Eva geïnterviewd wil worden toch een andere grond heeft.

Mannenmaal van Rinske Hillen heeft een brave structuur waarbij de levens van Wout en Eva in elkaar opvolgende hoofdstukken wordt gevolgd. De keus voor een vrijwillige dood wordt nadrukkelijk aan de orde gesteld. Pas heel laat in het boek wordt duidelijk hoe Eva tegenover euthanasie staat en dat is wat sceptischer dan Wout omdat ‘de mens het lot misschien niet moet proberen te doorkruisen, dat wij niet weten waarom dingen gebeuren, dat het leed misschien deel is van een grote plan, een onzichtbare ordening.’ Die ietwat zweverige opvatting contrasteert met de meer rationeel ingestelde Wout die dag in dag uit voor zijn ogen ziet wat dat leed inhoudt en liever handelend optreedt.

Of de titel Mannenmaal zo gelukkig is gekozen is de vraag, evenals het omslag waarop een gestileerde vrouwenborst te zien is. Eva laat zich naakt schilderen omdat zij zich weer gezien weet. Haar huwelijk met Wout (twee goede banen, een huisje buiten de stad, een kind dat piano kan spelen) is wat sleets geworden. Dat Ben komt te overlijden weet je al vanaf de eerste bladzijde en dat Wout iets met die dood te maken heeft ook, al blijft een tijdje in het midden hoe. De schilderijen van Ben zorgen er echter voor dat Wout zijn eigen vrouw met nieuwe ogen beziet. Mannenmaal stevent zo af naar een feelgood-einde inclusief een schooloptreden van de zoon. Wordt de zieke baby verlost door de dood, zal papa de pianovoorstelling halen, komt het goed tussen Eva en Wout? Op elke vraag kiest Rinske Hillen helaas voor het meest voor de hand liggende schematische antwoord.

Coen Peppelenbos

Rinske Hillen – Mannenmaal. Querido, Amsterdam. 264 blz. € 21,99.

Deze recensie verscheen eerder  in de Leeuwarder Courant en het Dagblad van het Noorden op 8 oktober 2021.