De rol van de inspecteur

Net als inspecteur Wallander in de boeken van Henning Mankell en inspecteur Adamsberg in de misdaadverhalen van de Franse schrijfster Fred Vargas, zo heeft ook een groot deel van de thrillers van de Zweedse auteur Håkan Nesser, zoals Herfst op Gotland, een inspecteur die de hoofdrol speelt. Of eigenlijk zijn het er twee: Gunnar Barbarotti en Eva Backman.

Het is een handige zet om toch een lijn in misdaadromans te krijgen waarin meestal één meer of minder gecompliceerde zaak wordt opgelost. De voorwaarde is wel dat de desbetreffende inspecteur zich ook enigszins ontwikkelt en je steeds meer van hem of haar te weten komt. Je gaat de boeken dan bijna lezen voor de inspecteur en minder voor de zaken die hij of zij oplost. De eenzame en aan opera verknochte Wallander voelt vertrouwd, net als de eigenzinnige en buiten de hokjes denkende Adamsberg.

Voor mij waren Barbarotti en Backman nieuw en Nesser weet knap hun privéleven door het verhaal te vlechten. Herfst op Gotland begint met dagboekfragmenten van ene Albin Runge, een buschauffeur die met zijn bus 18 van zijn passagiers heeft omgebracht omdat hij van de weg af raakte. Het ongeluk heeft hem diep geraakt en hij vindt maar moeilijk een nieuw doel in zijn leven. Wanneer hij een tijd later brieven ontvangt waarin staat dat hij zelf eigenlijk ook dood zou moeten zijn, kan hij zich daar zelfs ten dele in vinden. Toch vindt hij het zo bedreigend dat hij naar de politie stapt en zo bij Barbarotti en Backman terechtkomt. Het is een lastige kwestie, de urgentie is moeilijk in te schatten, zijn de brieven concreet genoeg. Moeten ze de schrijver van de brieven zoeken bij de ouders van de kinderen die bij het busongeluk omkwamen?

Langzaam neemt de dreiging toe en wordt er zelfs een plan opgesteld om Albin Runge en zijn vrouw te beschermen. Door deze verhaallijn heen loopt een verhaallijn die zes jaar later speelt. Eva Backman, niet alleen collega van Barbarotti maar inmiddels ook zijn vriendin, schiet bij een confrontatie met brandstichtende jongeren iemand dood. Ze krijgt verlof om dit te verwerken en vertrekt met Barbarotti naar het eiland Gotland, ver van de bewoonde wereld. Daar doen ze een vreemde ontdekking die verband houdt met de zaak van de buschauffeur waardoor de rust waar ze voor kwamen danig verstoort. Als twee privédetectives gaan ze op eigen initiatief op onderzoek uit.

De verhaallijnen van 2012 en 2018 komen steeds meer naar elkaar toe en uiteindelijk wordt duidelijk hoe de vork in de steel zit. Al heeft Nesser op de allerlaatste bladzijde nog een verrassing in petto die je weer even doet terugbladeren om te kijken of je het wel goed begrepen hebt.

Het in de wintermaanden verlaten Gotland, de zee tussen het eiland en het vaste land van Zweden, de grijze weersomstandigheden zijn van invloed op de ontwikkelingen en gebeurtenissen. Dat is bij een thriller waar het decor van groot belang is, bijna noodzakelijk. Toch moet het er niet te dik bovenop liggen en dat is gelukkig niet het geval bij Håkan Nesser. Het is een spannend verhaal dat tot het einde blijft boeien.

Of ik na één boek al vertrouwd genoeg ben met Gunnar Barbarotti en Eva Backman weet ik niet. Ik neem me daarom stellig voor nog een thriller van Nesser te lezen. De plot en ook het decor nodigen daar zeker toe uit.

Arjen van Meijgaard

Håkan Nesser – Herfst op Gotland. Uit het Zweeds vertaald door Ydeler Westra. De Geus, Amsterdam, 368 blz. € 22,50.