Confronterende taalbarrières voor een optimale leeservaring

Himawari House van de Amerikaanse stripmaker Harmony Becker is een bijzondere graphic novel over drie buitenlandse uitwisselstudenten die in Japan neerstrijken. Samen ervaren zij hoe het is om in een nieuwe omgeving te gedijen. De tieners hebben verschillende motieven om naar Japan te gaan. Nao is een Amerikaanse met Japanse roots, die ‘contact wil maken met haar afkomst’, terwijl de Koreaanse Hyejung en de Singaporese Tina ‘eigenlijk gewoon weg willen, eens wat anders willen meemaken’. Samen zitten ze in een studentenhuis in Tokio, het Himawari huis.

Harmony Becker lanceerde zichzelf als tekenaar van George Takei’s graphic novel They Called Us Enemy uit 2019, waarmee ze een jaar later een Eisner award won. Himawari House is haar eerste eigen titel, gebaseerd op haar webcomic, en ze laat meteen zien dat ze geen grote naam uit de entertainmentwereld nodig heeft om een geweldig boek af te leveren. Want meteen gezegd: Himawari House is een perfecte Young Adult strip, die allerlei actuele, wezenlijke zaken aankaart en tegelijk vriendelijk en innemend is. Het gaat over hechten, over tweedegeneratieproblematiek en hoe jonge mensen tegen hun ouders aankijken: in het verhaal zijn allerlei herinneringen en flashbacks opgenomen waarin de meisjes uitleggen hoe het thuis was. In het geval van Nao zien we bijvoorbeeld hoe haar ouders neerstreken in Amerika, zich daar aanpasten en tegelijk moeite deden om hun Japanse achtergrond niet uit het oog te verliezen. Nao zelf werd ‘een echte Amerikaanse, die alleen nooit een Amerikaanse werd gevonden, omdat ze hun eenmaal Japans is’.

Dit gegeven wordt mooi uitgewerkt. Het is niet meteen pijnlijk, ze ziet zich niet als slachtoffer van haar situatie, maar probeert een manier te vinden om zichzelf te positioneren. Want echt Japans is ze nu ook weer niet, ontdekt ze in Tokio. Haar huisgenootjes hebben soortgelijke verhalen, en helpen elkaar bij het verwerken van indrukken, dogma’s en culturele verschillen. In een breder perspectief gaat Himawari House over persoonlijke groei, gevat in een uitdagende ontdekkingsreis waarin de emoties soms hoog oplopen. Zware kost? In het geheel niet, want Becker zorgt voor genoeg vrolijke alledaagsheid die alles verteerbaar maken: het is niet alleen maar identiteit wat de klok slaat. Jongens bijvoorbeeld, die zijn er ook.

Een heel interessant gegeven is de manier waarop er gesproken wordt: als Nao in Japan aankomt, praten de mensen in haar omgeving Japans. Zo lezen wij het ook. Heel soms pikt ze een woordje op en ook die zien wij. Zo volgt de lezer haar op een manier die de impact van een ander land met een andere taal zichtbaar maakt. Als Hyejung Koreaans praat met haar vriendinnen, kunnen de andere twee dat niet volgen, net zo min als de lezer. Gaandeweg het verhaal leren de drie steeds beter Japans praten – een van de redenen waarom Tina en Hyejung naar Japan gingen – waarbij ook de lezer hun onderlinge begrip mee kan volgen: dan staat de Engelse vertaling onder de Japanse tekst. Interessant wordt het als de anderen Engels leren, omdat Becker er dan voor kiest om het deels fonetisch op te lossen. Hyejung heeft moeite met bepaalde klanken en dat zien we terug: ‘Oh, whatebah! So heppi to take opp uguly unipo’m.’ [Oh, whatever! So happy to take of that ugly uniform.]

Wat dit vertaalgegeven oplevert is dat de lezer in eerste instantie de winkelruiten, reclameborden en posters niet kan lezen, maar na verloop van tijd wel. Becker schrijft dan: ‘The storefronts and signs, once faceless strangers, now greet me like new friends. Every new word I learn lifts the fog around me a little more, revealling the colors and shapes of the world around me.’ Himawari House staat vol met dit soort prachtige observaties.

Himawari House is een graphic novel die verschillende verhaallijnen verbindt: het leven met de taalbarrières en de dagelijkse ontdekkingsreis van de drie is luchtig. De diepgang die Becker meegeeft aan het geheel maakt Himawari House echt interessant: de zoektocht naar de identiteit, ver van huis, die altijd weer bij de familie terugkomt – en die de lezer een mooi inzicht geeft in de Aziatische diaspora. Deze graphic novel gaat op een subtiele manier om met culturele identiteit en geeft voorzichtig voorzetjes naar een inclusieve wereld waarin er meer begrip is voor de ander: dat hebben we letterlijk zelf ervaren, in een verhaal waarin we niet in staat zijn alles te volgen. Heel knap!

Stefan Nieuwenhuis

Harmony Becker – Himawari House. First Second. 378 blz. € 11,29.