Zwerven door het bos

Een stel kinderen vlucht door het bos, maar waarvoor ze vluchten blijft eerst een beetje onduidelijk in De beschermelinge, de debuutroman van Mira Sys. Dat het verkeerd gaat aflopen weet je al wel vanaf het eerste hoofdstuk, want dat speelt in het verhaalheden twintig jaar later waarbij Linda en haar broers rond een graf staan. De kinderen zijn op pad gegaan nadat hun moeder is overleden en hun vader, zijn verlies tevergeefs wegdrinkend, niet meer voor ze kon zorgen.

De beschermelinge volgt een beetje het verloop van de succesvolle roman Het smelt van Lize Spit. Via de hoofdpersoon kom je steeds meer te weten wat er in het verleden is gebeurd, maar de werkelijk traumatische gebeurtenis wordt pas tegen het einde verteld. In dit geval vertelt vooral Linda dat verhaal over het verleden waarin een van haar broertjes overlijdt in hoofdstukjes met ‘De tocht’ als titel. Af en toe volgen we ook haar broer Jan in hoofdstukjes met de titel Jan. In hoofdstukjes met de titel Linda lezen we hoe het Linda in het heden vergaat en dat is niet goed, haar relatie loopt op de klippen, de verhouding met haar broers is nogal breekbaar en bij de vrouw bij wie ze psychische bijstand zoekt, kan ze haar echte verhaal ook niet kwijt.

Het grote manco van dit debuut, naast de bleke stijl waarin de clichés niet worden geschuwd, zijn de aanwijzingen die in het verhaal gegeven worden over de interpretatie. Zo verklapt Jan halverwege al dat de versie van Linda over de tocht door het bos nogal aangedikt is ‘alsof wij toentertijd wekenlang, misschien wel maandenlang in dat bos hebben rondgezworven.’ Je kunt vanaf dat moment alles wantrouwen wat Linda over de tocht vertelt.

De uiteindelijke ontraadseling, die nogal pathetisch op de laatste bladzijden naar buiten komt, wordt negentig pagina’s eerder al voorafgegaan door een scène waarin de vader van Linda een gewonde ree afmaakt. ‘Soms moet je je verantwoordelijkheid nemen om het lijden te verzachten. Dat zul je nog wel leren, als je groot bent.’ Het einde kent dan weinig verrassingen meer.

Als je de stijl en de constructie niet kunt waarderen, dan zou je alsnog mededogen kunnen voelen voor het miserabele leven van Linda, maar helaas laat ook haar bestaan je volstrekt koud. Een ‘meisjesdroom’ is in vervulling gegaan met dit debuut, schrijft Sys in het nawoord. Misschien had er iets langer aan die droom gewerkt kunnen worden.

Coen Peppelenbos

Mira Sys – De beschermelinge. Meulenhoff, Amsterdam. 224 blz. € 20,99.

Deze recensie verscheen eerder in  de Leeuwarder Courant en het Dagblad van het Noorden op 6 mei 2022.