Jij hoeft nergens bij te horen

De mooie jongen Brandon vertrekt vanuit zijn dorp, van oudsher ‘een schuilplaats van weggelopen slavenarbeiders’, in Suriname naar Paramaribo. Daar wordt hij verliefd op een wit meisje en hij reist met haar naar Nederland, maar een gedroomde toekomst zit er niet in. Brandon leidt een losbandig seksueel leven en rolt langzaam in de drugshandel waar hij als koerier enorm veel geld verdient. Daarnaast probeert hij ook nog een ‘gewone’ relatie aan te gaan. Een huwelijk ligt in het verschiet als Brandon wordt gevraagd nog één klusje te doen.

In DealersDochter laat Astrid Roemer vijf mensen aan het woord. Het eerste hoofdstuk eindigt met een moord waarbij Brandon betrokken is. De onschuldige, zwarte vrouw die vermoord wordt, was net moeder geworden. Roemer laat haar witte echtgenoot Boris en na een tijdsprong dochter Eloe aan het woord. Zij kan het Surinaamse deel van haar afkomst na de moord op haar moeder slechts te weten komen door een vriendin van haar moeder.

Ook Aqua, de dochter van Brandon, de lezer weet het eerder dan zij zelf, krijgt een hoofdstuk toebedeeld en zij is eveneens een van de ontheemde figuren die op zoek is naar haar eigen geschiedenis. Tot waar gaat die terug? ‘Wat ben ik dan, Nadja? Waar hoor ik bij?’ vraagt ze aan haar moeder. ‘Jij hoeft nergens bij te horen. Je moeder en ik horen ook nergens bij,’ antwoordt haar stiefvader.

Het slavernijmonument in Amsterdam is de ietwat cynische plek waar Brandon in contact kwam met drugsbendes. Suriname is slechts een tussenstap in de geschiedenis voor de weggelopen slavenarbeiders. Nog cynischer is het dat Brandon wel gestraft wordt voor de moord, maar dat zijn witte handlanger niet gepakt wordt. Er wordt een zwarte vrouw vermoord, maar haar witte man is toch minder onschuldig dan je in eerste instantie verwacht.

Het is een waagstuk van Roemer om de dochter van de dader in contact te laten komen met de dochter van het slachtoffer en daar stijgt het verhaal uit boven de individuele geschiedenissen. Je kunt DealersDochter lezen als een metafoor voor de geschiedenis van Suriname, waarin politieke moorden de samenleving voor lange tijd ontwricht hebben. Het kost zeker een generatie om daar overheen te komen. Iedereen komt elkaar altijd weer tegen in een samenleving, moordenaars en slachtoffers, en de geschiedenis gaat gewoon verder. Als de impliciete boodschap van Astrid Roemer is dat er dan nog steeds verzoening mogelijk is, dan eindigt haar roman toch hoopvol.

Coen Peppelenbos

Astrid Roemer – DealersDochter. Prometheus, Amsterdam. 208 blz. € 22,50.

Deze recensie verscheen eerder in een iets kortere versie in de Leeuwarder Courant en het Dagblad van het Noorden op 28 februari 2023 (online op 22 februari).