Overdosis Hermans

Willem Frederik Hermans is al 15 jaar dood, maar zijn volgelingen zijn nog springlevend. Dirk Baartse en Bob Polak zijn twee van die volgelingen. De twee mannen die ook de drijvende krachten zijn achter het Hermans-magazine stelden een boek samen met voornamelijk stukken uit dat tijdschrift en noemden het Het Grote Willem Frederik Hermans Boek. Het is een boek voor en door fanatici, waarbij Rob Delvigne die tekende voor vele artikelen niet onvermeld mag blijven.

Wie wil weten waar de afgesloten boekenkast van de ouders van Hermans in de Eerste Helmerstraat 208 driehoog stond, dat de naam Osewoudt afkomstig is van een firma in centrale verwarmingsapparaten, waar de slaapkamer van Wim en Emmy aan de Ossenmarkt in Groningen zich bevond, wie wie is in Onder professoren, hoe de deurknop eruit ziet van het pand 86, avenue Niel, en hoe de handgreep van het pand 18, rue Théodule Ribot, die kan alles van zijn gading vinden in dit boek.

Soms is de informatie interessant omdat je de wordingsgeschiedenis en de achtergronden van een roman beter leert kennen. Dat gebeurt bijvoorbeeld als de tocht in Nooit meer slapen wordt gereconstrueerd. Wat minder direct te maken heeft met het werk is de lijst ziekten die Hermans doorstaan heeft. Alleen zijn rokershoest heeft misschien gevolgen gehad voor zijn werk, zie Homme’s hoest en De laatste roker.

Over de inhoud van de romans, gedichten en polemieken komen we weinig te weten. Daar zijn weer andere, meer analytische boeken voor. Soms slaan de samenstellers bepaalde boeken maar liever helemaal over omdat ze de kwaliteit niet goed vinden. Waarom ze dat vinden wordt niet duidelijk gemaakt. ‘Over de kwaliteit van de postuum verschenen roman Ruisend gruis (1995) kunnen wij maar beter zwijgen, zoals wij dat al eerder deden met zijn Parijse roman Een heilige van de horlogerie (1987).’

Wie bedolven wil worden onder feiten en feitjes zal dit boek met rode oortjes uitlezen. Wie meer geïnteresseerd is in het werk zal af en toe diep zuchten. Ik zal nu maar bekennen dat ik behoor tot de eerste categorie: het slag mensen dat alle triviale feiten tot zich neemt als was het godenspijs. Ik wil weten welk merk sigaretten de grote schrijver rookte (Gauloises) en hoeveel sigaretten per dag (drie pakjes). Er zijn maar weinig schrijvers van wie ik al die dingen wil weten, maar Willem Frederik Hermans hoort daar zeker bij. Eerst bewonder je de boeken, daarna wil je weten wie de persoon was die ze schreef. Het is idolatrie, ik weet het. Baartse en Polak dienen je een overdosis Hermans toe en je vraagt je alleen maar af: waarom is dat groot uitgegeven boek zo dun?

Coen Peppelenbos

Dirk Baartse en Bob Polak – Het Grote Willem Frederik Hermans Boek. Nijgh & Van Ditmar, Amsterdam. 336 blz. € 34,90.